Arie van Os blikt terug op het ingrijpende Bosman-arrest
ACHTERGROND
ajaxlife 3-12-2015
'IK HEB GEEN PROBLEEM MET
DE FINANCIËLE VERSCHILLEN,
MAAR MET DE SPELREGELS'
'ER MOETEN FRISSE MENSEN OPSTAAN'
Deze maand is het
twintig jaar geleden
dat het Bosman-arrest
de transfermarkt volle
dig op zijn kop zette.
Arie van Os (78),
ex-penningmeester en
sinds 1996 erelid van
Ajax, gruwelt er nog
steeds van.
DOOR SANDER ZELDENRIJK
Arie van Os verdiende zijn vroegtij
dige pensioen bij het hoekmansbe-
drijf Van der Moolen. De Amster
dammer trad daarna in 1989 toe tot
een nieuw Ajaxbestuur dat verder
bestond uit Michael van Praag, Uri
Coronel, André Kraan en Hennie
Henrichs. De bestuurders hadden
maar één opdracht: Ajax in financi
eel opzicht op de rit krijgen.
230 kilometer ten zuiden van
Amsterdam stond in 1989 ene Jean-
Marc Bosman onder contract bij
Club Luik. Sportief liep het stroef.
De club wilde van zijn bankzitter af
en de Franse tweedeklasser Duin
kerken toonde interesse. Bosman
was snel rond, maar zijn werkge
ver vroeg een astronomisch bedrag
van 750.000 gulden. Duinkerken
kon geen bankgarantie overleggen,
waarop de transfer afketste. Bos
man belandde op een zijspoor. Hij
kreeg een schamel contractje, zodat
de club in ieder geval de transfer
rechten behield. Daarmee zat hij
gevangen in het transfersysteem. Hij
zag als enige uitweg een stap naar de
rechter.
De rest is geschiedenis, zou je
bijna zeggen. Op 12 december 1995
werd de speler wereldnieuws. De
rechter stelde hem in het
gelijk. Het belangrijkste
gevolg: Europese voetbal
lers konden na hun con
tractperiode transfervrij
rond gaan kijken.
"Luik had dat nooit
zo moeten spelen, want zo kwam
het spel op de wagen," blikt Van Os
terug vanuit zijn kantoortje in een
riante bungalow aan de zuidrand
van Amstelveen. "De signalen waren
er echter al veel eerder. Dat kwam
destijds bij de spelersvakbond VVCS
vandaan. Maar zolang zij geen case
hadden, konden zij niets doen. Die
jongen is gewoon gebruikt. Er werd
hem van alles beloofd, maar hij is
naderhand gewoon afgeserveerd."
Leegloop
Ajax kreeg meteen te maken met
een leegloop van transfervrij talent.
Edgar Davids, Michael Reiziger en
later ook Patrick Kluivert en Winston
Bogarde vertrokken naar AC Milan.
Van Os werd verweten dat Ajax zich
Ajax hield geen gulden over aan de transfervrije Patrick Kluivert, Winston Bogarde en Edgar Davids.
niet goed op de uitspraak had voor
bereid.
Onzin, meent de oud-penning
meester. "De uitspraak viel ons
zwaar. We wisten dat er een nieuwe
fase zou komen met andere transfer-
regels. Er had destijds natuurlijk een
overbruggingsperiode van een jaar
moeten komen, maar dat gebeurde
dus niet. Het besluit trad meteen in.
Een nieuw transfersysteem en daar
mee was de kous af. We konden er
niets tegenin brengen."
Van Os vond en vindt nog steeds
dat het Bosman-arrest de voetballe
rij geen goed heeft gedaan. Hij toont
een oud krantenartikel waarin Johan
Cruijff zijn mening deelt. Vóór 1995
ARIE VAN OS
was de Nederlandse transfermarkt
helderder. "Er waren strikte regels.
Iedere speler of makelaar wist pre
cies wat een voetballer moest kosten
als deze weg wilde. De transfersom
was opgebouwd uit de gemiddelde
waarde van een oud en nieuw con
tract en afhankelijk van het aantal
dienstjaren ging daar een coëfficiënt
van tien, acht of zes overheen."
Hij vervolgt: "Clubs konden zo
nooit overvragen zonder eerst het
contract op te waarderen. Maar
dat kon voor een speler weer reden
zijn te blijven. Het Bosman-arrest is
alleen goed voor absolute topspelers.
Er was geen nazorg voor de mindere
goden."
Het zakelijke werkklimaat ver
hardde. Deed Van Os aanvankelijk
veel zaken met vertrouwde zaak
waarnemers, nu meldden zich ook
'beunhazen', zoals hij ze noemt.
Spelers kozen voor zichzelf, echte
clubliefde werd al vrij snel een uit
zondering. "Nu heb je de Mino Rai
ola's die er alleen maar zijn om geld
te verdienen voor hun spelers. Dat
mag, maar de manier waarop dat
gaat, bevalt me niet. De Uefa heeft
ook niets gedaan dat tegen te hou
den. Vroeger was er meer vertrou
wen en hielden partijen meer reke
ning met elkaar."
Verzwakt
De toenmalige werkwijze van AC
Milan noemt hij onfatsoenlijk. "Zij
waren verschrikkelijk
geschrokken van onze
goede prestaties in de
Champions League. Dan
kun je als concurrent
twee dingen doen. Of je
neemt de visie van Ajax
over, zoals Bayern München, maar
dan duurt het tien jaar voor je suc
cesvol bent. Of je verzwakt de con
currentie omdat je, zoals Silvio Ber
lusconi, rijk genoeg bent om spelers
weg te lokken," zegt Van Os.
Door de leegloop naar AC Milan
miste Ajax tientallen miljoenen gul
dens. De spelers zelf zeggen dat ze
te weinig respect voelden in de aan
biedingen, Van Os ontkent dat. "De
zaak-Kluivert was het mooiste voor
beeld. Ik had al veel eerder vernomen
dat hij zou vertrekken. Om dat zeker
te weten, vroeg ik hem wat hij vond
dat hij bij Ajax zou moeten gaan ver
dienen om te blijven. 'Zeg het maar,'
zei ik. Dat deed hij niet. Toen wist ik
zeker dat alles al beklonken was met
AC Milan."
Van de gouden ploeg die in 1995
in Wenen op het veld stond, hield
Ajax aan latere transfersommen van
Edwin van der Sar, de broertjes De
Boer, Marc Overmars, Nwankwo
Kanu en Finidi George een slordige
88 miljoen gulden over. Met de ver
huizing naar de Arena veranderde
het financiële plaatje en de beurs
gang in 1998 leverde ook nog eens
125 miljoen gulden op. Financieel
was het noodlijdende Ajax daarmee
weer kerngezond.
Beschermen
Het sportieve gat met de interna
tionale top wordt echter alsmaar
groter. En de vooruitzichten op ver
betering ziet Van Os niet zo snel.
"De rijkere clubs worden rijker en
de arme clubs armer. Dat riep ik
twintig jaar geleden ook al. Nu hoor
ik dat de opleidingsvergoedingen
voor spelers ook naar beneden gaan,
maar die vergoeding moet juist
omhoog om opleidclubs - zoals Ajax
- te beschermen."
Van Os beseft dat Aj ax het finan
ciële gat niet kan dichten. Daar is
Nederland te klein voor. "Ik heb
geen probleem met de financiële
verschillen, maar met de spelregels.
Voetbal moet gelijkwaardiger en
eerlijker worden. Pas dan kan Ajax
internationaal weer aanhaken. Het
voetbal wordt te voorspelbaar. De
tijd is rijp voor verandering. Ster
ker, de tijd begint te dringen. Uefa
en Fifa moeten nu ingrijpen, maar
zijn zelf vleugellam. Dat is tragisch,
want er komt een moment dat men
sen zich van voetbal gaan afkeren."
Van Os luidde de noodklok al
eerder bij geestverwant Michael
van Praag, maar zelfs Nederlands
hoogste voetbalbestuurder loopt bij
de internationale bonden tegen een
muur aan, weet Van Os.
Dat zijn club in onrustig bestuur
lijk vaarwater zit, doet Arie van Os
pijn. "Organisatorisch is het een
puinbak. De club zit nu met goed
willende mensen die het samen
niet voor elkaar krijgen Ajax een
gezicht te geven. Op 17 december
ga ik naar de ledenvergadering en
ik probeer Michael van Praag mee
te krijgen. Ik zal hem als erevoor
zitter op zijn Ajaxhart attende
ren en dan horen we wel wat de
bestuursraad te vertellen heeft."
Zelf heeft hij wel een oplos
sing. Een tamelijk ingrijpende
weliswaar. "Het is tijd om nieuwe
gezichten binnen te halen en van
oude gezichten afscheid te nemen.
Er moeten frisse mensen opstaan
die het voor het zeggen krijgen.
Het beste is om helemaal schoon
schip te maken, maar dat kan niet.
Dus moet dit geleidelijk gebeuren.
Er zullen nog veel koppen gaan
rollen. Dat geeft niet, zolang het
Ajax maar weer beter maakt. Ajax
is van goud, maar je moet het wel
weten te verkopen. We zijn nog
steeds goud, maar op dit moment
staan we bekend als de club waar
iedereen met elkaar over straat
rolt."
'Zaak-Kluivert was
mooiste voorbeeld'
