'TALENT HEB JE OF
NIET. MENTALITEIT
KUN JE AANLEREN'
VERGELIJKEN IS NIET ERG'
Een veelgeprezen vlaggenschip wil ook wel eens stranden
"I O ACHTERGROND
Xvl 26-03-2015
ajaxlife
De landstitel lonkt voor Ajax A1. Het talenten
team strandde echter in de prestigieuze Uefa
Youth League op het stugge AS Roma. Hoe
goed is deze lichting, bekeken vanuit histo
risch perspectief?
Wie bij Ajax speelt, leert omgaan met druk. Voetballen
in de spotlights, vechten tegen torenhoge verwach
tingspatronen: talenten worden vergeleken met ico
nen. Iedereen hunkert naar de nieuwe Johan Cruijff of
Patrick Kluivert.
'Iedereen praat elkaar na'
DOOR SANDER ZELDENRIJK
Herman Borman en Cas Harms,
beiden 74, behoren tot het warme
meubilair van Ajax. Ze hebben
samen ruim vijftig jaar ervaring
als het gaat om jeugdtrainerschap
en jeugdscouting in de roemruchte
kweekvijver. Ze kneedden honder
den grote en minder begaafde talen
ten. Velen haalden de absolute top,
een nog groter aantal loste de belofte
nimmer in.
Een groot aantal van hun dienst
jaren hadden de twee de regie over
het vlaggenschip, de A1, dat formeel
het eindstation van de kweekvijver
was. Zo trainden ze de veelgepre
zen A1 van 1987/1988 en die van
1997/1998. Als geen ander kunnen
Harms en Borman een vergelijking
trekken met de huidige A1. Is deze
groep echt zo goed als wordt veron
dersteld?
Het gesprek met de twee loyale
Ajacieden vindt plaats in de knusse
perskamer van De Toekomst, onder
de Bob Haarms-tribune. Al direct
ontstaat een interessante discussie
over de balans van aanwezig talent
in relatie tot mentaliteit.
Aanleiding is een column van
Ronald de Boer in Voetbal Interna
tional, waarin de oud-Ajacied ten
nisster Serena Williams aanhaalde.
Zij riep dat ze liever over tien pro
cent talent en negentig procent
karakter beschikt dan andersom.
Waar De Boer het eens is met
die procentuele verdeling, daar uit
Harms zijn twijfels. "In onze tijd
kwam talent op de eerste plaats.
Die spelers kregen een uitnodiging
en dan keken we bij Ajax wel of ze
over de juiste mentaliteit beschikten.
Het was niet het eerste waar we naar
keken, maar wel ontzettend belang
rijk. Tegenwoordig gaan jeugdspe
lers daar aan onderdoor."
Borman: "Talent heb je of niet.
Mentaliteit kun je aanleren. Ik heb
wel het idee dat er vroeger meer spe
lers met mentaliteit waren. Mentali
teit kan belangrijker zijn dan talent,
dan hangt het er vanaf bij welke club
je speelt. Als je bijvoorbeeld bij FC
Groningen in de jeugd speelt, is
talent minder van belang dan men-
taliteit. Ik heb bij Ajax nu het gevoel
dat de jeugd vooral over voetbalkwa
liteit beschikt. Vroeger bracht Dick
de Groot de B-junioren van Ajax
mentaliteit bij en leverde ze vervol
gens bij ons af."
Slungel
Die werkwijze leverde Ajax veel
grote voetballers op. Spelers als
Frank Rijkaard, Dennis Bergkamp,
Gerald Vanenburg, Wim Kieft, John
Bosman, John van 't Schip, Frank
en Ronald de Boer, Patrick Kluivert
en ga zo maar door.
Andere spelers hadden minder
talent, maar wisten zich door de
juiste mentaliteit toch naar Ajax 1
te vechten. Mario Melchiot, bijvoor
beeld. "Een fantastische jongen,"
zegt Borman. "Een lange slungel,
maar als ik zie wat voor loopbaan hij
uiteindelijk heeft gehad, fantastisch.
Daar heb ik bewondering voor."
En dan zijn er nog de parels
wiens talent niet opgewassen
bleek tegen het leven bui
ten de Ajaxpoort. Spelers
als Nordin van Schuppen,
Brutil Hosé en Michael
Offenberg konden hun
belofte daar
door nim
mer
inlos
sen.
Tot slot
zelf de knop omgezet. Waarschijn
lijk door de manier waarop we hem
behandelden. Hij pakte het goed op
en voetbalde zichzelf naar een vijfja
rig contract."
Van der Meyde behoorde tot
de veelgeprezen A1-lichting van
1997/1998. "Een van de beste die
Ajax ooit heeft gehad," bevestigt
Co Adriaanse, tussen 1992 en
1997 Ajax' hoofd opleidingen.
"Veel spelers van dat elftal, zoals
Kevin Bobson, Brutil Hosé en
Andy van der Meyde, kregen een
contract."
"Maar in elke lichting zaten wel
spelers van wie de experts binnen de
jeugdopleiding dachten dat zij op
zeker het eerste elftal zouden halen,"
vervolgt Adriaanse. "In 1992/1993
zaten in de A1 spelers als
Patrick Kluivert, Mar-
tijn Reuser, Juan
Viedma, Hans van
der Haar, Mendel
Witzenhausen en
Michael Offen
berg. Die laatste
was een van de
grootste talen
ten, maar heeft
het nooit gehaald."
Voorspellen
Waarom haalt het ene talent het wel
en het andere het niet? "Er is niets
moeilijker dan het voorspellen van de
ontwikkeling van een talent, omdat
er onderweg naar de top van alles
kan gebeuren waarbij de ontwikke
ling stagneert. Denk aan blessures,
gezinsproblemen, een verkeerde
positie, een trainer die het niet in
je ziet zitten, het ontdekken van het
uitgaansleven, een vriendinne
tje, je gek laten maken door een
zaakwaarnemer, enzovoort,"
zegt Adriaanse.
Uit de A1 van 1997 haal
den veel spelers het betaald
voetbal. Niet in de absolute
top, maar een paar niveau-
tjes lager bleken jongens als
Sander Keller, Michael van
der Kruis, Darl Douglas en
Michael Lamey waardevol. "Onze
lichting was vooral als team erg sterk.
Niet zozeer individueel. Als team
haalden we het beste uit elk individu
naar boven," zegt doelman Jeroen
Verhoeven, die destijds tweede kee
per was achter Serge van den Ban.
Wanneer het om individuele
kwaliteit gaat, erkennen Harms
en Borman dat er inderdaad een
betere A1-lichting was dan die van
1997. "De lichting van 1987/1988
had het meeste individuele talent.
Negen spelers maakten de over
stap van Ajax B1 naar Ajax A1,
onder wie de Boertjes, de broer
tjes Witschge, Danny Hesp, Danny
Muller, Marciano Vink. Ze hebben
het ook bijna allemaal gehaald. Zo'n
lichting ben ik nooit
meer tegenge
komen," zegt
Harms, na in
zijn geheu
gen te hebben
gegraven.
is
er
een
nog
tussen-
categorie:
zij die in de
eindfase van de
opleiding net op
tijd het licht zagen,
zoals Andy van der
Meyde. "Hij was gek,"
zegt Harms grijnzend.
"Deed alles wat God
verboden had. Tegen
scheidsrechters en tegen
standers. Hij had zoveel
talent, maar vergooide zijn
eerste jaar in de jeugd. Hij lag vaker
bij ons aan de ketting dan dat hij
voetbalde. Andy heeft uiteindelijk
"Vergelijken is niet erg," zegt Her
man Borman. "Het gaat er wel om
hoe zo'n speler wordt omschreven.
Als je het hebt over een 'type voet
baller', wil dat nog niet zo zeggen
dat de jeugdspeler in kwestie net zo
goed is als de speler met wie hij ver
geleken wordt."
Vergelijkingen zijn van alle tij
den. Een willekeurige opsomming:
Sjoerd Ruiter was de nieuwe Johan
Cruijff, Pascal Heije de nieuwe Dan
ny Blind, Dennis Schulp de nieuwe
Dennis Bergkamp, Brutil Hosé de
nieuwe Patrick Kluivert. Riechedly
Bazoer en Jairo Riedewald worden
momenteel beiden vergeleken met
Frank Rijkaard en Donny van de
Beek is al meer dan eens de nieuwe
Davy Klaassen genoemd. En dan zijn
er nog de spelers die door hun ach
ternaam onder extra druk stonden,
zoals Jordi Cruijff en Daley Blind.
"Als Ronaldo destijds voor Ajax
had gekozen in plaats van PSV, had
den we nooit de discussie over de
nieuwe Kluivert gehad," zegt Harms.
"Veel spelers hebben moeite om aan
de verwachtingen te voldoen. Be
kende voetbalvaders zijn ook een
probleem. Daar word je op afgere
kend, al dan niet terecht. Daley had
ook even nodig om daar mee om te
gaan en Jordi wilde niet eens met
Cruijff op zijn shirt spelen, om zelf
maar anders te kunnen zijn." (SZ)
