Sporen van Ajax
In de serie Sporen van Ajax zoekt Aja-
cied en schrijver Menno Pot plekken op
die een Ajaxverhaal te vertellen hebben.
Soms zijn de sporen nog zichtbaar, soms
ook niet. In deel 26: His Master's Voice/
The Electric Gramophone, Spui 6.
ajaxlife
HISTORIE 4 Q
^05-04-2012 lU
Promotiedag:
Spuizijde
Ajax' Master's Voice
His Master's Voice/The
Electric Gramophone
DOOR MENNO POT
Op Spui 6 is geen platenspeler meer verkrijgbaar, wel lingerie.
Jaap van Praag beent fier langs zijn winkel, His Master's Voice The Electric Gramophone.
Er ligt Ajaxhistorie aan Spui 6. Hier
ontwikkelde de ambitieuze platen-
verkoper Jaap van Praag zich tot
een briljant voorzitter. Maar er is
meer: Ajaxspeler Ruud Suurendonk
stond hier als werknemer achter de
toonbank en toen de ontbolsterende
superster Johan Cruijff in 1969 de
carnavalssingle Oei oei oei (dat zvas
me weer een loei) opnam, organi
seerde Jaap van Praag uiteraard een
drukbezochte feestelijke lancering
annex promotiedag in de winkel.
Het mooist is misschien wel de
wetenschap dat het gezin Van Praag
tijdens de opstartjaren na de Tweede
Het zal bijna twintig jaar geleden
zijn dat ik op Koninginnedag voor
een habbekrats een keurig exem
plaar van de langspeelplaat Leve
Ajax, wat 'n club op de kop tikte:
hoogtepunten uit het radiover
slag van de Europacupfinale van
2 juni 1971, Ajax - Panathinaikos
op Wembley, geperst op zwart vinyl.
Ik zou niet eens durven zweren
dat ik de plaat ooit heb gedraaid,
maar ik herinner me dat ik meteen
zag welk bedrijf de elpee had uitge
geven: 'J. van Praag, NV The Elec
tric Gramophone' stond er op hoes
en label.
Was dat soms Jaap van Praag,
de legendarische Ajaxvoorzitter?
Jazeker, die Van Praag was het. De
onbezoldigde preses, een succes
vol zakenman, was eigenaar van de
grammofoonplatenzaak die jaren
lang de grootste en bekendste van
Amsterdam was: The Electric Gra
mophone, Spui 6, ook bekend onder
de oudere naam His Master's Voice.
Achterin het boek Jaap Max
(2011) van Ad van Liempt en Marga
van Praag, staat een prachtige foto
van circa 1970, waarop Jaap van
Praag - als altijd onberispelijk in
het pak - fier voorbij de glanzende
pui van zijn winkel beent. Voor de
goede orde: de zaak zat niet aan het
pleingedeelte van het Spui, maar
aan het straatje dat het plein met het
Damrak verbindt en de Kalverstraat
kruist. Ook dat gedeelte, van straat
breedte, heette al Spui.
De winkelpuien zijn er onherken
baar veranderd en huisnummers
ontwaren we niet. Dan maar vra
gen. De mensen van fotospeciaal
zaak Engel/Studio Spui vertellen
dat de winkel van Van Praag zich in
het achterste deel van hun huidige
pand bevond: aan de Taksteeg.
We staan voor een raadsel: The
Electric Gramophone van Van
Praag had toch echt een gevelbrede
pui aan de Spuizijde, maar dat kan
niet de pui van de fotozaak geweest
zijn, want die zit er al vele decennia.
We stappen naar buiten en ver
gelijken de gevels met die op de foto
uit 1970. We herkennen het ijzeren
heette nu The Electric Gramop
hone, al bleven veel Amsterdammers
His Master's Voice zeggen, ook al
omdat de naam van het platenlabel
met die naam altijd op de pui zou
blijven prijken.
Van Praag werd in 1964 verkozen
tot voorzitter van Ajax, dat dat sei
zoen moest vechten tegen degrada
tie uit de eredivisie. De slimme pla-
tenverkoper liet Ajax in snel tempo
professionaliseren en wist als geen
ander de geldstromen van collega
ondernemers aan te boren die Ajax
naar de Nederlandse en daarna de
internationale top zouden brengen.
Wereldoorlog boven de achterzijde
van de winkel woonde, aan de Tak
steeg. Daar kwam in 1947 zoon
Michael ter wereld.
The Electric Gramophone was
als een woonkamer voor de twee
beroemdste voorzitters die Ajax had.
Met een Van Praag als pater familias
won de club in 28 seizoenen (1964-
1978 en 1989-2003) vier Europa
cups voor landskampioenen, twee
Wereldbekers, twee Europese Super
cups, een Uefa Cup, dertien lands
kampioenschappen en acht KNVB-
bekers.
Wie dat weet, kijkt voortaan
dwars door de gevel van Christine
Le Due heen.
beslag met punten: Van Praag had
het pand naast de fotowinkel, waar
nu (oh lala!) Christine Le Due resi
deert. De winkel liep achterin door
naar rechts, achter de toen krapper
behuisde fotozaak langs.
De familie Van Praag deed al
vroeg in platen. Jaaps vader, Mozes,
opende al in 1928 een winkel aan de
Andreas Bonnstraat voor muziek
instrumenten en bakelieten gram
mofoonplaten. De afspeelstandaard
van 78 toeren was pas net uitgevon
den. De zaak heette His Master's
Voice, naar een van de bekende pla
tenlabels uit die tijd, en verhuisde
via de Reguliersbreestraat in 1934
naar het Spui 6.
In datzelfde jaar kocht de pas
24-jarige, ambitieuze Jaap de win
kel van zijn vader. Twee jaar eer
der, in 1932, had hij als spelend lid
van Ajax héél even geroken aan het
eerste elftal, maar hij was niet goed
genoeg voor een lang verblijf in de
hoofdmacht. Hij bleef wel voetballen
in lagere elftallen en werd een geres
pecteerd clubman.
Tijdens clubavonden in De Nieuwe
Karseboom, op de hoek van Rem-
brantplein en Amstelstraat, fun
geerde Van Praag als discjockey:
hij selecteerde zijn vrolijke plaatjes
uit zijn eigen winkel, goede reclame
voor His Master's Voice. Jarenlang
schalde zijn platenkeuze ook uit de
luidsprekers van het Ajaxstadion,
rond wedstrijden van het eerste
team.
De Tweede Wereldoorlog kostte
Jaaps ouders en zusje het leven. Zelf
overleefde hij door onder te duiken.
Na de bevrijding trok hij eigenhan
dig de planken voor het dichtgespij
kerde winkelpand vandaan en ging
hij weer aan het werk. De winkel
