ta&tism -mm
wsm
MET DE BEURSGANG WILDE
AJAX DE FINANCIËLE
SLAGKRACHT VERGROTEN
Sporen van Ajax
In de serie Sporen
van Ajax zoekt
Ajacied en schrijver
Menno Pot
plekken op die een
Ajaxverhaal hebben
te vertellen. Soms
zijn de sporen nog
zichtbaar, soms
ook niet. In deel 19:
de Amsterdamse
effectenbeurs,
Beursplein 5.
ajaxlife
Schitterend
Gesputter
HISTORIE 4 Q
23-12-2011 lÜ
Verdampt beursgeld
Effectenbeurs/
Euronext
bezoekerspasje omgehangen
en moeten in een wachtruimte
plaatsnemen tot onze
contactpersoon (een 'sponsor' heet
dat hier) ons komt halen. Alleen
onder haar begeleiding mogen we
naar binnen, langs de portier, door
de draaihekjes.
Nooit geweten hoe schitterend dit
gebouw eigenlijk is. Als ik hier zou
werken, zou ik de beurskoersen
negeren en steeds
naar boven turen naar
het imposante, lichte
koepeldak met zijn gouden
schittering.
Voor velen staat NYSE
Euronext symbool voor de
ziekte van de moderne tijd
(de tenten van Occupy-
activisten voor de deur getuigen
van de weerzin), zodat je bijna
zou vergeten dat de beurs een
aanzienlijk langere historie heeft
dan Ajax: de Amsterdamse beurs
was de allereerste ter wereld.
Hij werd gesticht in 1611, toen de
Verenigde Oostindische Compagnie
(VOC) Nederlands belangrijkste
multinational was, en betrok
in vier eeuwen vier panden. De
beursgebouwen van Hendrick
de Keyser (1611-1838) en Jan David
Zocher (1845-1903) gingen na hun
sluiting tegen de vlakte. De Beurs
van Berlage (1903-1912) staat er
nog, maar bleek al snel te klein,
waarna in 1912 het nieuwe
pand aan Beursplein 5 werd
betrokken.
Ajax' grote dag op dat adres
was 11 mei 1998, de dag waarop
penningmeester Arie van Os, de
grote aanjager achter de eerste
beursgang van een Nederlandse
voetbalclub, binnentrad met een
omvangrijke Ajaxdelegatie in zijn
kielzog. Samen zagen ze hoe de
handel in de slordige vijf miljoen
Ajaxaandelen begon: de startprijs
was 25, de piek 32,50 en de slotprijs
30,30 gulden.
Ajax was big business: Champions
Leaguewinst in 1995, opnieuw de
finale in 1996, halve finales in 1997.
Een dag voor de beursgang had
Ajax een imposant eredivisieseizoen
afgesloten: 89 punten, 112 goals,
doelsaldo van plus 90 en al bijna
een maand kampioen. Met de
beursgang wilde Ajax een deel van
de marktwaarde verzilveren, de
'financiële slagkracht vergroten' om
aan de internationale top te blijven.
vereniging bleef en er dus niets
wezenlijks zou veranderen, hield het
gesputter snel op.
Hoe het uitpakte, is bekend. Ajax
haalde een slordige 120 miljoen
gulden op, maar de gewenste
hegemonie kwam er niet, zelfs niet
in Nederland. Na ruim tien jaar was
de conclusie dat een flink deel van
het gegenereerde geld was verdampt
door mislukte buitenlandse
ondernemingen en een
rampzalig transferbeleid.
Maar hadden de
onthutsende sportieve
neergang en de gierende
identiteitscrisis nou echt
met de beursgang te
maken of toch vooral met
het Bosmanarrest en een
falend beleid? We zijn er
nooit helemaal uitgekomen.
Er is het nodige veranderd
aan Beursplein 5. Heette de
Amsterdamse beurs op 11 mei
1998 nog Amsterdam Exchanges,
nu zijn we twee fusies verder: in
2000 versmolten de beurzen van
Amsterdam, Brussel en Parijs tot
Euronext, dat in 2007 onderdeel
werd van de New York Stock
Exchange (NYSE) en NYSE
Euronext ging heten, de grootste
beurs ter wereld.
De enorme, wandvullende borden
waaronder de Ajacieden zich in
1998 opstelden voor een groepskiek,
verdwenen in 2002: de koersen
dansen nu voorbij op individuele
computerschermen. Jarenlang
was de beursvloer zelfs geen echte
handelsvloer meer. Sinds 2008
weer wel. Hij oogt voller dan in
1998: geen ruimte voor eenzelfde
groepsfoto, zo lijkt het.
Op de dag van ons bezoek, in
december 2011, was het aandeel
Ajax 6,88 euro waard, omgerekend
vrijwel exact de helft van de eerste
slotkoers op 11 mei 1998. Moet
Ajax 'van de beurs af' om nieuwe
glorietijden te laten aanbreken of is
succes ook in de huidige constellatie
mogelijk? Of sowieso niet meer?
Zolang Ajacieden hartstochtelijk
over die vraag bekvechten, flakkert
de vlam der hoop, zullen we maar
zeggen.
DOOR MENNO POT
Er zijn sinds 1998 seizoenen
geweest waarin Ajax' beursnotering
nauwelijks tot discussies leidde,
maar door de richtingenstrijd die
momenteel woedt, vliegen de vragen
weer volop in de rondte.
Heeft de huidige Ajaxoorlog iets te
maken met frictie tussen AFC Ajax
(de vereniging) en Ajax NV (het
bedrijf)? Zou deze strijd ook zijn
losgebarsten indien de structuur
van de macht eenvoudiger was
gebleven? Plukte Ajax in 2011 de
wrange vruchten van de beursgang
of is dat te simpel gesteld?
Aan de andere kant: waar zou
Ajax nu hebben gestaan zónder de
geldinjectie van de beursgang? Zou
de Europese top dan nog erger uit
zicht zijn geraakt, of juist niet?
Het zijn allemaal vragen waar je
eindeloos en oeverloos over kunt
discussiëren. De slotsom moet
echter wel luiden dat we het niet
precies weten, ik in elk geval niet,
en dat ivhat //-scenario's vrij zinloos
zijn.
Feit is wel dat de sporen die
Ajax in mei 1998 achterliet op
de Amsterdamse effectenbeurs
de loop van de clubgeschiedenis
veranderden en van cruciaal belang
zijn gebleken. Beursplein 5 is een
historisch Ajaxadres in Amsterdam,
of het onze supportersharten nou
wel of niet met warmte vult.
Fotograaf Jasper en ik gaan
er op bezoek. We moeten ons
identificeren, krijgen een geel
Beursplein 5 anno 2011De enorme borden zijn weg.
Wat vonden we daar destijds van? Jf
Ik kan me geen hevige, principiële
supportersdiscussies over de
beursgang herinneren. Hier en Jj
daar mompelde iemand iets over
identiteit, maar toen Arie van 3
Os uitlegde dat 73 procent van
de aandelen in handen van de o
11 mei 1998: Ajax gaat naar de beurs. De startprijs is 25 gulden, de slotkoers deze dag 30,30 gulden.
