'HET VEREIST MEER INSPANNING DAN
VERWACHT OM DEZE TWEE CULTUREN
NAAR ELKAAR TOE TE BRENGEN'
Bestuurlijke lessen voor de toekomst
Hoe moet het bestuurlijk verder met Ajax?
Ingestelde commissies lijken de club
vooralsnog amper wijzer te maken. Welke
les kan getrokken worden uit de eerste
honderd dagen onder leiding van de raad
van commissarissen?
ajaxlife
Spiegel
Voetbalmensen
BESTUURSZAKEN «f
18-11-2011
en Cruijff uiteraard ook benaderd
om hun kant van het verhaal te
doen, maar beiden achtten het
afgelopen weekeinde strategisch
handiger te zwijgen tegenover de
supporters. Ten Have gaf sinds zijn
aanstelling overigens twee grote
interviews aan vakinhoudelijke
managementbladen. De eerste
aan M&C (Management en
Consulting) waarvan hij zelf
redacteur is en de tweede eind
oktober aan ManagementScope.
Op de eerste siert hij de cover met
voetbal, op de tweede siert zijn
gezicht de gehele cover, en is er
voor de bal geen plaats meer. In
het laatste blad werd hem gevraagd
wie eigenlijk de toezichthouders
moet controleren. "Je hebt niet
altijd een externe nodig. Net als
in een gezin is het zelfreinigend
vermogen in tachtig procent van de
gevallen toereikend. Zelfreflectie
en zelfrelativering zijn machtige
instrumenten."
Hoe voorkomt Ajax de onrust
van de afgelopen maanden in de
toekomst? Volgens Molenaar is
Johan Cruijff legt niet voor de eerste keer zijn zienswijze uit. Deze wil wel eens verschillen van die van de andere commissarissen.
'Kansloos om weer
opnieuw te beginnen'
DOOR SANDER ZELDENRIJK
De vereniging Ajax wordt
gesymboliseerd door jeugd
complex De Toekomst. Voor de
bedrijfsmatige kant van de club
moeten we in de Amsterdam
Arena zijn. Het zijn twee moeilijk
verenigbare culturen, zo heeft het
verleden uitgewezen. In de raad
van commissarissen komen deze
beide werelden samen. Erelid Johan
Cruijff (64) en de leden Marjan
Olfers (42) en Edgar Davids (38)
vormen de meerderheid vanuit de
vereniging. Paul Römer (48) en
Steven ten Have (44) komen 'van
buiten'. Allen werden op 25 juli
benoemd voor een periode van
vier jaar.
De primaire taak van de vijf
commissarissen is om toezicht
te houden op de directie. In de
praktijk wacht Ajax sinds het
vertrek van Rik van den Boog
echter al zo'n vijf maanden op
een nieuwe algemeen directeur.
Diverse kandidaten worden niet
geschikt geacht (Tscheu La Ling)
of zien zelf niets in de bestuurlijke
chaos (Marco van Basten en
Guus Hiddink). Dat er nog geen
duidelijkheid is, valt de huidige
rvc aan te rekenen. Het reglement
van Ajax' rvc schrijft voor dat
de selectie van mogelijke nieuwe
directieleden dient te worden
voorbereid en gecoördineerd door
de rvc als geheel.
De eerste honderd dagen van de
vijf nieuwe commissarissen wierpen
echter meer vragen op dan dat er
duidelijkheid werd geschetst. De
soap levert de club hoongelach
op buiten Amsterdam en irritatie
onder de eigen achterban en goed
betalende sponsors. Aangestelde
commissies hebben minder impact
dan voorheen. Iedereen is het
overzicht kwijt, terwijl transparantie
toch zo'n beetje het modewoord in
de huidige maatschappij is.
Wie de profielschets van de rvc
bestudeert, komt tot de conclusie
dat vrijwel alle commissarissen wel
voldoen aan een van de vereiste
eigenschappen; iedere commissaris
brengt deskundigheid mee op een
bepaald gebied. Van een hecht
opererend team, laat staan van een
goede onderlinge vertrouwensrelatie,
lijkt echter geen sprake.
Keje Molenaar zat samen met
Cees van Oevelen, Cees Vervoorn,
Rob Been junior en Mark Geestman
in de voordrachtscommissie die op
zoek ging naar kandidaten voor de
rvc. Terugblikkend op de speurtocht
naar geschikte mensen zegt de
advocaat: "We wisten destijds dat
we twee voetbalmensen in de rvc
wilden hebben, van wie Johan
Cruijff er een was. Voor de tweede
plek waren meerdere kandidaten.
Uiteindelijk werd dat Edgar Davids.
Vervolgens zochten we mensen die
we om Johan heen konden plaatsen
en die andere expertise zouden
toevoegen. Ik ben er nog steeds
van overtuigd dat we die mensen
gevonden hebben."
De voordrachtscommissie wist
natuurlijk ook dat de twee
verschillende culturen aan elkaar
zouden moeten wennen; dat was
ingecalculeerd. Molenaar: "Maar
daar moet je wel de tijd voor krijgen.
Zoiets vindt niet van de ene op
de andere dag plaats. Ook na de
eerste honderd dagen van deze rvc
ben ik ervan overtuigd dat deze
mensen geschikt zijn voor de job.
Het vereist alleen meer inspanning
dan verwacht om deze twee culturen
naar elkaar toe te brengen."
Op de eerste dag van de nieuwe
rvc werd het 'cultuurverschil' al
duidelijk. Commissaris Cruijff
staat bekend als een snelle beslisser.
Commissaris Ten Have liet tijdens
zijn eerste persmoment - enkele
uren na zijn benoeming als
voorzitter van de rvc - meteen
blijken niet al te rigoureus te
werk te willen gaan. "Je ziet wel
vaker dat een rvc zich in de eerste
honderd dagen wil laten gelden,
en dat het daarna uitgaat als een
nachtkaars."
Voor dit artikel werden Ten Have
de onderlinge sfeer binnen de
rvc minder slecht dan her en der
omschreven. "Er worden natuurlijk
wel pittige discussies gevoerd. De
mogelijke aanstelling van Tscheu
La Ling heeft natuurlijk voor een
verwijdering gezorgd. Ik heb het
idee dat dit nog steeds niet goed
is uitgesproken. Het zou goed zijn
als alle commissarissen over dit
onderwerp kritisch in de spiegel
zouden kijken."
Als Ajax inderdaad all the way voor
Johan Cruijff gaat, was het achteraf
dan niet logisch geweest om drie
voetbalmensen voor de rvc voor
te dragen? "Wellicht wel. Maar
misschien blijkt de komende weken
wel dat de huidige verhouding de
juiste keuze is. Deze commissarissen
moeten er gewoon onderling
uitkomen. Het is kansloos om weer
helemaal opnieuw te gaan beginnen.
Daar schiet Ajax niets mee op."
Een andere optie die voorzichtig
begint rond te zoemen, is het
instellen van een laatste commissie:
een waarheidscommissie om het
afgelopen anderhalf jaar voor eens
en altijd naar het verleden te wijzen
en eensgezind met alle Ajacieden
aan een fraaie nieuwe clubtoekomst
te bouwen. Achterliggende
gedachte: vergiffenis in ruil
voor de waarheid voor eerlijke
en open hoofdpersonen. Op die
manier ontstaat er een feitelijke
geschiedschrijving en dat vormt
misschien nog wel de beste les voor
de toekomst.
De 'overige' commissarissen, met ieder zijn eigen deskundigheid (v.l.n.r.): mediaman Paul Römer, organisatiedeskundige
Steven ten Have, advocate Marjan Olfers en oud-profvoetballer Edgar Davids.
