'LOUIS WILDE NA EEN
WEEK EIGENLIJK ALWEER
AFSCHEID VAN JARI NEMEN
De ontdekking van Jari Litmanen
In deze twintigdelige serie gaat Ajax Life op zoek naar de
speciale betekenis die Jari Litmanen (40) heeft gehad voor
de stad Amsterdam in het algemeen en Ajax in het bijzonder.
De mysterieuze Fin nader ontleed, als voetballer en mens.
In deel 1: de ontdekking van Jari.
ajaxlife
Papierberg
Gedrevenheid
IN DE BAN VAN JARI 4 W
29-07-2011 X
Van Gaal. Pronk: "Hij zei: 'Ik denk
dat je toch gelijk hebt'. Jari was niet
de snelste, maar door z'n gogme,
een bekend woord van Louis, door
z'n tactisch inzicht, stond hij altijd
goed in positie. Vanaf dat moment
is het gaan lopen. Is Louis hem ook
steeds belangrijker gaan maken.
Achteraf kun je natuurlijk zeggen
dat het een gouden greep is geweest.
Ook al was Jari niet direct inzetbaar,
toch is hij uitgegroeid tot een van
de zelf gescoute spelers, die het best
gerendeerd heeft."
Wat blijft hangen is het verhaal van
die papierfabriek in Mijdrecht. Hoe
kon het gebeuren dat Pronk uit die
enorme papierberg op z'n bureau,
net die ene brief trok? "Er lagen
zoveel aanvragen, zoveel verzoeken,
maar het hele scoutingssysteem
moest nog op poten gezet worden.
Scouten deed ik vooral op gevoel.
Zo is het later ook met Nwankwo
Kanu en Finidi George gegaan."
Volgens Pronk verdwenen er
weinig brieven ongeopend in
de prullenbak. "Twintig jaar
geleden kreeg je veel meer tijd
om te scouten. Ik was destijds
bijvoorbeeld de enige scout bij
die Finse bekerfinale. Dat is
tegenwoordig echt ondenkbaar.
Niemand opereert meer zelfstandig.
Ik noem de huidige generatie liever
'verzamelscouts'. Ze komen uit alle
hoeken, praten allemaal met elkaar
over spelers en ze proberen allemaal
hun eigen mening te versterken.
Maar de meeste spelers die ze
aandragen zijn brandhout. Als scout
van Ajax moet je een speciaal gevoel
hebben bij een speler. Specifieke
elementen in zijn spel moet je
kunnen verplaatsten naar Ajax. De
standaardvraag moet altijd luiden:
zou hij passen in het Ajaxsysteem?"
Nee, zegt Pronk, de nieuwe Litmanen
bestaat niet. Althans, niet in zo'n
ongepolijste vorm als Litmanen
destijds werd aangetroffen. Pronk:
"Bij het WK onder zeventien in
Mexico of tijdens het EK onder
negentien in Roemenië, zitten er naar
schatting 125 scouts per wedstrijd.
Die Engelse scouts komen met busjes
tegelijk voorrijden. Het is gewoon
moeilijker geworden, absoluut."
Het contact tussen Pronk en
Litmanen is nooit verloren gegaan,
zegt de gewezen scout. Pronk: "Als
je een verleden hebt met een speler,
die later succesvol is geworden, of het
nou Jari is, of Zlatan, of Chivu, dan
heb je daar een speciaal gevoel bij.
Een voetbalgevoel."
Litmanen meldde zich in het voorjaar van 1992 in Amsterdam. Na een week werd hij bijna weggestuurd.
'Gouden tip kwam van
een papierfabriek'
om spelers op stage te laten komen."
De eerste kennismaking tussen Van
Gaal en Litmanen viel niet mee, zegt
Pronk. "Louis wilde na een week
eigenlijk alweer afscheid van Jari
nemen. Maar ik zei: 'Dat kan je niet
maken. Die jongen is hier net een
paar dagen, in voor hem volkomen
vreemde omstandigheden'. Omdat
ik op dat moment bijval kreeg van
Gerard van der Lem, die het ook
in Jari zag zitten, ging Louis ermee
akkoord dat hij nóg een week mocht
blijven."
Een week later, na een gewonnen
oefenwedstrijd tegen FC Den Bosch,
ging de telefoon bij Pronk thuis.
DOOR MARK VAN DEN HEUVEL
Het is in het voorjaar van 1992,
nu dus alweer bijna twintig jaar
geleden.De zijstraat die we
inslaan heet Memory Lane. Na een
inspannende reis langs tal van clubs
in Europa - van IFK Göteborg,
Malmö FF en PSV tot Leeds United,
Racing Genk en Barcelona - vindt de
net 21 jaar geworden Jari Litmanen
zijn (voorlopige) eindbestemming in
Amsterdam.
Op huurbasis overgenomen van het
Finse MyPa47 - pas een jaar later,
in 1993, wordt Litmanen officieel
aangetrokken door Ajax, voor één
miljoen gulden - maakt hij op 23
augustus 1992 zijn competitiedebuut
in het eerste elftal van beginnend
trainer Louis van Gaal, tegen het
wereldvermaarde Ga Gerust Uzv Gang
Adelaars.
De rest is eigenlijk pure
voetbalgeschiedenis.
Het is vooral assistent-trainer Gerard
van der Lem die de kwaliteiten van
Litmanen onderkent en Van Gaal
daarvan weet te overtuigen. Ere wie
ere toekomt, maar zonder voormalig
superscout Ton Pronk was Litmanen
überhaupt nooit naar Amsterdam
gekomen. "Als iemand aan de wieg
heeft gestaan van de komst van Jari
Litmanen naar Amsterdam, dan ben
ik het wel geweest," zegt Pronk zelf.
Gevraagd naar het verhaal achter de
ontdekking van Jari volgt een even
spannend als curieus relaas. Pronk:
"Geloof het of niet, maar ik kreeg
destijds een brief van een papierfirma
uit Mijdrecht, zo is het allemaal
begonnen. Zij deden zaken met een
bedrijf in Finland en daarvandaan
werd ons aangeraden om eens naar
een zekere Jari Litmanen te gaan
kijken."
Van Gaal zei dat het goed was en niet
veel later zat Pronk op de tribune bij
de Finse bekerfinale tussen FC Jazz
en MyPa47. "Het was niet om aan
te zien," zegt Pronk. "Wat wél opviel
was de gedrevenheid, de mentaliteit
én het talent van Litmanen. Louis
zei vervolgens: 'Laat hem maar op
stage komen in de voorbereiding, dan
kunnen we het beter bekijken'. Louis
was daar een groot voorstander van,
Een jonge Jari Litmanen in gesprek met zijn 'ontdekker' Ton Pronk en de man die hem een kans gaf, Louis van Gaal.
De successen van Ajax lijken zich te voltrekken in cycli van ongeveer twintig
jaar. Het is (bijna) twintig jaar geleden dat Jari Litmanen Ajax opnieuw leerde
voetballen. Dus als het goed is, speelt er - in statistisch opzicht - sinds kort
weer een nieuwe 'Jari' in Amsterdam. Weet jij wie dat is? Of weet jij wie die
ene ongepolijste parel in den vreemde is, die de wereld gaat verbazen? Laat
het ons weten via markvandenheuvel@ajaxlife.nl.
