Honderd jaar Ajax-trainers
'IK HEB HEM WEL EENS DE KASPAROV
VAN HET VOETBAL GENOEMD'
.BBÜD
Komende zomer is het honderd jaar geleden dat Ajax
zijn eerste hoofdtrainer aanstelde. Ajax Life blikt terug op
het rijke en soms turbulente verleden in de dug-out. Dit keer
De Verlosser: Johan Cruijff.
ajaxlife
Invloed
Europees succes
1910
1920
1930
1940
1950
1960
1970
1980
1990
2000
2010
In Ajax Life 15:
Europees succes, maar geen
landskampioen onder Cruijff
HISTORIE
05-02-2010
Basten en Van 't Schip stonden er wel.
Iedereen keek op tegen Cruijff, hij
was de beste in de details, een genot
om mee te mogen maken. Ik heb hem
wel eens de Kasparov van het voetbal
genoemd, omdat hij altijd een paar
stappen vooruitkeek. Ik kan me nog
herinneren dat hij eens op een tafel
met allemaal flesjes een spelsituatie
aan het uitleggen was. Hij schoof wat
met die flesjes en zei ineens: 'Nu heb
je een man meer'. Arnold Mühren
ging vervolgens die flesjes tellen: 'Het
is elf-tegen-elf, hoor', zei-ie. Toen deed
Cruijff het nog eens voor, en jawel:
weer een man meer. Destijds heeft
hij zeker invloed gehad op het feit dat
veel jongens van die groep later trainer
werden."
Cruijff laat Ajax 'super aanvallend' spelen.
DOOR MICHIEL BOUWMAN
Cruijff instrueert de jonge Sonny Silooy.
Als het aan Johan Cruijff had gelegen,
was hij in 1984 al trainer van Ajax
geworden. Aad de Mos voldeed echter
nog prima, maar hij delft tegen het
eind van het seizoen 1984/1985 toch
het onderspit. Na diens ontslag zit
Cruijff waar hij wil: in de dug-out van
De Meer.
Omdat Cruijff niet over een
trainersdiploma beschikt, wordt hij
officieel aangesteld als technisch
directeur. In de praktijk is hij echter
ook trainer en vanaf juni 1985 speelt
Ajax onder zijn leiding wervelend
voetbal, met onder meer de talenten
Marco van Basten, John van 't Schip,
Sonny Silooy, Stanley Menzo en
Frank Rijkaard in de ploeg. De dan
regerend landskampioen komt in
het seizoen 1985/1986 maar liefst
tot 120 doelpunten, maar loopt het
landskampioenschap toch mis. De titel
gaat naar PSV, doordat Ajax vooral
in de beginfase van de competitie
punten verliest: van de eerste tien
wedstrijden gaan er vier - tegen PSV,
FC Groningen, Feyenoord en FC
Utrecht - verloren. Ajax wint wel de
KNVB-beker en mag daardoor het
seizoen erop deelnemen aan de Europa
Cup II.
"We speelden destijds super
aanvallend," zegt Peter Boeve,
linksback in die tijd. "Iedere ploeg
die naar De Meer kwam, stond al
met 2-0 achter. We speelden met een
nummer vier voor onze verdediging,
Ronald Koeman. Die mocht niet mee
terugverdedigen, want er stonden nog
drie man achter hem die het konden
oplossen. Onder Cruijff waren we
altijd bezig met het creëren van een
man meer, liefst op de helft van de
tegenstander. Bovendien speelden we
met een nummer tien, wat destijds heel
modern was. Daar kwam het publiek
voor. Nu zijn ze al blij met een 1-0 zege
op AZ, ook als die niet eens verdiend
is."
Het aanvallende spel werpt zijn
vruchten af en Ajax kent een
ongekende scoringsdrift. Een greep uit
de uitslagen: 8-2 tegen AZ, 9-0 tegen
Sparta (met zes goals van Van Basten),
1-8 tegen FC Twente, 7-0 tegen SC
Heracles.
Boeve, dan 28 jaar, ziet dat Cruijff de
jonkies in de groep bij de hand neemt.
"Er was toen geen geld om spelers te
kopen, maar die jonge spelers als Van
Het aanvallende spel ten spijt, wordt
Ajax in drie jaar tijd geen kampioen
onder Cruijff. Wél wordt twee keer
beslag gelegd op de KNVB-beker
én wordt in 1987 de Europa Cup II
gewonnen, door Lokomotiv Leipzig
in de finale met 1-0 te verslaan.
Marco van Basten maakt in Athene
de winnende treffer op aangeven
van Sonny Silooy. Daarmee verdient
Cruijff zijn trainerspapieren van de
KNVB, maar successen zou hij bij Ajax
niet meer boeken. Ruim een half jaar
later, op 3 januari 1988, dient hij zijn
ontslag in bij voorzitter Ton Harmsen.
Dat wordt een dag later geaccepteerd
door het bestuur.
Het Ajax-bestuur zou 'onduidelijk' op
zijn eisen reageren. Cruijff wil meer
bevoegdheden en een nieuw contract
voor twee jaar. De spelers scharen zich
achter hem, maar het baat niet. "Cruijff
belde mij op met de mededeling dat
hij de helft van het bestuur eruit wilde
rossen. Als voorzitter heb ik gezegd dat
zijn eisen onmogelijk waren. Ik offer de
vereniging Ajax toch niet op aan één
man, of die nou Jantje of Pietje heet.
En zeker niet aan iemand die zwak is
in management," zou voorzitter Ton
Harmsen later zeggen.
Assistent-trainers Spitz Kohn, Barry
Hulshoff en Bobby Haarms nemen
het stokje voor de rest van het seizoen
over en loodsen de ploeg weer naar
de finale van het Europacuptoernooi
voor bekerwinnaars. Daarin neemt Aad
de Mos revanche op zijn ontslag: KV
Mechelen, met De Mos als trainer,
is met 1-0 te sterk. Na zijn tijd als
coach van Ajax heeft Cruijff nog de
leiding over Barcelona (1988-1996),
waarna hij het voor gezien houdt als
clubtrainer. Alleen de Catalaanse bond
kan hem nog overhalen om in de dug
out plaats te nemen als bondscoach
van Catalonië, hoewel dit meer een
erefunctie is: El Salvador hoeft maar
één wedstrijd per jaar te coachen.
1985 t/m januari 1988
Johan Cruijff
KNVB-beker 1986, 1987
Europa Cup 2 1987
het tijdperk-Van Gaal
