=1
Honderd jaar Ajax-trainers
'BROM LIET JE LEKKER
VRIJ VOETBALLEN'
Volgend jaar zomer is het honderd jaar
geleden dat Ajax zijn eerste hoofdtrainer
aanstelde. Ajax Life blikt terug op het
rijke en soms turbulente verleden in de
dug-out. Dit keer Tomislav Ivic en Cor
Brom, die Ajax weer iets van hun glans
teruggaven, maar daar zelf niet altijd de
credits voor kregen.
ÜÜÜU
ajaxlife
Gericht
Ouderwets
HISTORIE
11-12-2009
Prijzen,
maar
applaus
DOOR BAS ABRESCH
Voor het seizoen 1976/1977 vindt
Ajax - met behulp van Rinus
Michels, die Ajax in het seizoen
ervoor als soort van interim-trainer
uit de brand heeft geholpen - een
nieuwe coach in Joegoslavië. Zijn
naam: Tomislav Ivic. De trainer
van Hajduk Split moet Ajax weer
prijzen gaan bezorgen, want de
Amsterdammers hebben sinds het
vertrek van Stefan Kovacs geen
eremetaal meer in de prijzenkast
mogen bijzetten. "Hij vroeg aan
het begin van het seizoen: 'Willen
jullie kampioen worden?' Wij keken
elkaar aan," vertelt Dick Schoenaker,
destijds middenvelder. "Natuurlijk
wilden we dat. 'Oké', zei Ivic. 'Dan
gaan we het op mijn manier doen. En
dat betekent: eerst de nul houden.'"
Ivic besluit - tegen de huisstijl van
Ajax in - met vijf verdedigers te gaan
spelen. Twee backs, Ruud Krol als
laatste man en twee voorstoppers:
Johnny Dusbaba en Barry Hulshoff.
Het levert Ajax de hoon op van
zo'n beetje heel voetbalminnend
Nederland en niet in de laatste plaats
van het eigen publiek. Maar mede
door een flink aantal minimale
overwinningen pakt de defensief
ingestelde ploeg de landstitel, een
prijs waarnaar het al drie seizoenen
had gesnakt. De kritiek legt Ivic
naast zich neer. Hij constateert
droog dat Ajax nog niet klaar was
voor een riskantere speelwijze. In
zijn tweede seizoen is de ploeg dat
in zijn ogen wel.
In de zomer van 1977 meldt
linksback Jan Everse zich als nieuwe
speler in De Meer. "Ivic was voor
mij een openbaring," vertelt de
Rotterdammer. "Hij was in mijn
beleving de eerste trainer die ergens
gericht naartoe werkte. Veel trainers
die ik daarvoor (bij Feyenoord,
red.) had gehad, probeerden een
verzameling spelers gewoon fit
te houden en de sfeer goed te
houden. Maar Ivic was heel veel
met positiespellen, partijspellen en
patronen bezig. Backs die buitenom
komen en zo, daar trainden we
heel veel op. Maar ook op de
omschakeling en het vastzetten van
een tegenstander." Schoenaker vult
aan: "We waren inderdaad heel
gericht bezig. Maar Ivic kon ook
kwaad worden. Als zo'n back tijdens
zo'n oefening dan verkeerd liep,
smeet hij zijn pen in het gras en kreeg
die jongen het wel even te horen."
Tactisch is Ivic erg sterk, zo blijkt in
diverse wedstrijden. Everse: "Ik weet
nog dat we in de Europa Cup I met
2-0 hadden verloren van Lilleström.
In de thuiswedstrijd moesten we ze
van Ivic vanaf het begin vastzetten.
Daar hadden we de hele week op
getraind. We wonnen met 4-0."
Schoenaker: "Uit bij Volendam was
het veld zo slecht dat we volgens Ivic
geen opbouwend voetbal konden
spelen. Hij gaf Piet Schrijvers (de
keeper, red.) de opdracht om alle
ballen lang op onze spits Ruud Geels
te spelen. We stonden dan met de
buitenspelers heel dicht bij hem, en
als Ruud de bal doorkopte, doken wij
de ruimtes in. Dat werkte perfect, het
werd 6-1 voor ons."
Een kleine schittering van het
Ajax uit de begin jaren zeventig
is af en toe te zien, maar waar
het jaar ervoor er prijzen
waren, maar geen applaus, is
er in 1977/1978 applaus maar
geen prijs. PSV gaat met de
titel aan de haal. Ivic vertrekt
- nadat de Joegoslaaf en Ajax er aan
de onderhandelingstafel niet zijn
uitgekomen - met een naar eigen
zeggen 'bloedend hart'.
Zijn opvolger luistert naar de naam
Cor Brom, die op basis van zijn
goede resultaten bij Sparta een
contract bij Ajax heeft verdiend en
als oud-assistent van Michels bij Ajax
weet wat het is om in Amsterdam
te werken. Van Ivic naar Brom is
zoiets als van Rinus Michels naar
Stefan Kovacs. "Van streng naar
los," verklaart Everse. "Brom zei:
'Moet ik jullie nou nog uitleggen
hoe jullie moeten voetballen, nee
toch?' Zijn oefenstof was een beetje
ouderwets met van die Zweedse
gymnastiekoefeningen, maar verder
vond ik het een prima trainer.
Hij liet je lekker vrij voetballen."
"Dat kon ook, want we hadden een
goede groep," zegt Schoenaker. "Het
systeem stond, want de vaste kern van
jongens die onder Ivic had gespeeld,
zoals Piet Schrijvers, ik, Soren Lerby,
Frank Arnesen en Ruud Geels, was
gebleven. We speelden aanvallend en
aantrekkelijk voetbal. Geels maakte
er sowieso al een stuk of dertig en
daarnaast konden de buitenspelers en
middenvelders ook allemaal een goal
maken. We maakten dat seizoen 93
doelpunten."
Toch zijn de oudere jongens in
de groep niet helemaal tevreden
met Brom, zo zegt Piet Schrijvers.
"Brom kon profiteren van de eenheid
en de patronen die Ivic erin had
gebracht. De ervaren jongens zeiden:
'Trainer, blijf daar op voortborduren'.
Maar dat deed hij niet, waardoor het
verwaterde en het voetbal minder
werd. Het ging net goed, we werden
met de hakken over de sloot kampioen
en wonnen de beker."
Het applaus is echter niet voor de
trainer, maar voor de spelers. In het
nieuwe seizoen moet Brom na vier
wedstrijden vertrekken. Er gaan
verhalen over vijfduizend gulden,
een paard en een half varken dat
Brom zou hebben aangenomen van
amateurclubs na oefenwedstrijden
met Ajax, maar of dat waar is, wordt
nooit bewezen. Bovendien kan Brom
niet goed opschieten met voorzitter
Ton Harmsen. Ook de relatie tussen
trainer en spelersgroep
verslechtert. "Het was een
optelsommetje, het liep al
langer niet lekker," vertelt
Schrijvers. "Als Cor iets
slimmer was geweest en wat
meer naar de oudere spelers
had geluisterd, had hij het
langer volgehouden, denk ik. Nu
was een vertrek onvermijdelijk.
Zo gaat dat bij Ajax."
De verklaring van voorzitter Harmsen
luidt: "Brom is een schat van een
man, maar over trainen bij Ajax moet
hij zijn mond houden. Wij hadden
gehoopt dat hij zelf was opgestapt,
dan had hij de glorie meegenomen en
ons voor schut gezet. Brom was zich
niet bewust van zijn zwakheden en is
gewoon doorgegaan."
In Ajax Life 12: Leo Beenhakker,
de 37-jarige jeugdtrainer, wordt
door het bestuur gepromoveerd
tot hoofdtrainer.
Cor Brom stapte niet zelf op, maar werd na ruim een jaar wel ontslagen.
1976t/m1978-
Tomislav Ivic (JOE)
Landskampioen 1977
1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970
I I I I 1 I I
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimul
980
- 1978 t/m september 1979
Cor Brom
Landskampioen 1979
KNVB-beker 1979
1990
I
2000
2010
Tomislav Ivic (r) was tactisch sterk, maar was in het eerste seizoen niet geliefd bij de supporters.
