lü
I
I' J
lil
L li
JL
i T^_i
3
EZ
I.H IK
-1Jl
L_
Dennis Bergkamp
"I O INTEEVIEW fr"
EGON
'ALS JE VAN SPELERS VERWACHT
DAT ZE INITIATIEF TONEN, MOETEN
ZE DAT WEL LEREN.'
1
it
1
'WAT IK MEEGEMAAKT HEB
BIJ ARSENAL, DAAR WIL ELKE
MANAGER WEL NAARTOE.'
'ZEKER GEEN KAARTCLUBJE'
W-:
SPPsS®*:
Dennis Bergkamp (39) hoopt in mei zijn diploma coach betaald voetbal te halen. Ajax Life sprak met de
beginnende trainer over zijn ambities, voorbeelden en visie. Als het niks is, ga ik weer golfen.'
XIX 29-04-2009
ajaxlife ajaxlife
""A 29-04-2009 X X
Hij kreeg de tijd, iets dat veel
trainers niet krijgen.
Zie je eenzelfde ontwikkeling
nu ook bij Ajax, dat ook een
nieuwe start heeft gemaakt
onder Van Basten?
Dit Ajax heeft dus eigenlijk
meer tijd nodig dan die veer
tien maanden?
Discussiëren
Krijg je de ruimte om mee te
discussiëren?
Zoals wat?
Waarom dan?
Je stage zit er bijna op. Wat
ga je doen als je de cursus
hebt afgerond?
W-
De Toekomst
■HB
1
L f
«al!Pr,p T nt
Waarom?
Dat alles wordt geregeld voor
de jeugdspelers, is in elk
geval buiten de club een punt
van discussie. De spelers wor
den gezien als verwend.
"Verwend is misschien het verkeerde
woord. Die spelers weten niet beter.
Alles wordt piekfijn geregeld, zo
gaat dat tegenwoordig. Daar is zeker
iets voor te zeggen. Aan de andere
kant vond ik mijn opleiding ook
ideaal op dat moment. Ik was mezelf
aan het ontwikkelen, kon kijken hoe
ik met bepaalde situaties omging."
Wat voor situaties bedoel je?
En dat zie je dan terug bij het
eerste elftal, waar spelers het
moeilijk vinden initiatief te
tonen.
Heeft zijn werkwijze jouw
huidige visie op het trainer
schap gevormd?
Kun je jouw visie
samenvatten?
1
Ben jij echt een praktijk
mens?
Ben je aan het einde van je
actieve carrière jezelf niet al
de vraag gaan stellen waar
om het gaat zoals het gaat?
Hoe sta jij in de eeuwige dis
cussie over de systemen 4-3-3
en 4-4-2?
Je zat al bij Arsenal toen
Wenger daar in 1996 kwam.
Heb je bij hem een bepaalde
ontwikkeling gezien in zijn
omgang met de spelers?
"Hij was vanaf het begin eigenlijk al
mild, gaf spelers veel vrijheid. Ieder
een is anders. De ene speler vindt
"^S INTERVIEW 4 4
Zijn inbreng bij het eerste elftal van Ajax is niet heel groot als
stagiair, geeft Bergkamp toe. "Ik ben wel af en toe met de spelers
bezig, maar ik ga niet zeggen wat ze moeten doen."
Voor advies kunnen spelers wel komen. "Wat zü nu meemaken, heb ik al
eens meegemaakt. Ik kan ze vertellen hoe ze met kritiek om kunnen gaan,
en hoe met bepaalde situaties. Er komen ook wel spelers dingen aan mü
vragen, van hoe ze op doel moeten schieten tot hoe de trainingen bij
Arsenal gingen."
Bü de B1 van Ajax, zijn andere stageplek, doet Bergkamp al meer. "De
jeugdopleiding van Ajax is heel gestructureerd, en met Robin Pronk heeft
de B1 al een goede coach. Maar af en toe kan ik iets op mün manier doen. Ik
leid daar soms ook de training."
Het meeste coach voelde hü zich echter bij Nederland B, het team dat
leven in werd geroepen nadat Jong Orarjje was uitgeschakeld voor het EK.
Bergkamp werd daar aangesteld als assistent van Johan Neeskens. "Dat
kwam nog wel het dichts hü het coachen zoals ik dat wil. Ik had daar met
Neeskens gewoon zeggenschap over de ploeg, over de manier van spelen.
Ik heb daar vooral geleerd dat ik het dit erg leuk vind om te doen."
het fijn om een dag voor de wed
strijd in zijn hotelkamer te zitten, de
ander wil 's avonds nog even aan de
bar zitten of een ommetje maken.
Als coach moet je daar de ruimte
voor geven. Wenger had zijn regels,
maar daarbinnen mocht je veel zelf
bepalen. Hij is bij binnenkomst ook
niet rigoureus dingen gaan verande
ren, maar deed dat langzaam aan."
"Dat klopt. Het voordeel van Wen
ger was dat in het eerste seizoen
toch al verbetering zichtbaar was.
We werden van Boring Arsenal een
team dat aantrekkelijk voetbal
speelde. Iedereen merkte dat er iets
ging gebeuren. Het zou onlogisch
zijn geweest om hem na een jaar al
weg te sturen. In zijn tweede jaar
haalden we al het kampioenschap
binnen. Na veertien maanden klikte
het, was het goed."
"Ik denk niet dat je beide situaties
met elkaar kunt vergelijken. Bij ons
zag je een bepaalde progressie. Maar
wij hadden wel het voordeel dat we
genoeg oudere spelers hadden die in
het veld de rol van de trainer over
namen. Zij bewaakten de formatie
van het team. Bij Ajax spelen nu nog
veel jonge jongens. De ervaren spe
lers zijn ook pas bezig aan hun eerste
seizoen, zij zijn nog zoekende."
"Zeker. De spelers zijn zoekende, de
coaches zijn zoekende. Bij ons stond
er al een sterke basis in het veld.
Maar Wenger was ook in de pro
blemen gekomen als we dat tweede
seizoen geen prijs hadden gepakt."
Ajax heeft met Van Basten zelf nog
een onervaren clubcoach aan het
roer staan. Als stagiair kan Berg
kamp dus niet de fijne kneepjes van
het vak leren, waar zijn klasgenoot
Patrick Kluivert dat bij AZ onder
Van Gaal wel kan. Toch is zijn stage
bij Ajax zeer nuttig, laat de Amster
dammer weten. "Voor mij is dit een
kennismaking met de andere kant
van het voetbal. Ik heb heel veel in
de trainerskamer gezeten, gezien
hoe beslissingen worden genomen,
hoe discussies worden gevoerd. Er
gebeurt heel veel voordat er een
woord naar buiten komt."
"Zeker. Iedereen heeft een mening,
ik ook. Wat ik meegemaakt heb bij
Arsenal, daar wil elke manager wel
naartoe. Naar die speelstijd, naar
die manier van werken. Daar heb
ik wel wat over te vertellen en daar
wordt ook naar geluisterd. Sommige
dingen hoef ik niet aan te geven,
omdat het twee verschillende cultu
ren zijn."
"Het grote voordeel van het werken
bij Arsenal was dat je zonder publiek
kon trainen. Het trainingsveld werd
helemaal afgeschermd. Als je dat
hier probeert, krijg je chaos. Men
accepteert het niet, wil weten wat
er op het veld gebeurt. Dat is een
dilemma, want het werkt veel pret
tiger zonder mensen om het veld
heen."
"Er komt niets naar buiten. Op het
veld kun je elkaar verrot schelden,
en niemand die het weet. En je rea
geert toch anders als er mensen bij
zijn. Toen ik begon met golfen met
mijn vrouw, broer of vrienden was
er niets aan de hand. Als er iemand
anders meekeek, deed ik het toch
anders. Ze letten op me. Veel men
sen hebben daar last van, voetballers
dus ook. Ik zou als trainer dan ook
in alle rust willen trainen."
"Ik hoop dat ik hier bij Ajax aan de
slag kan. We zijn dat aan het bespre
ken. Ik wil in elk geval rustig aan
doen. Als ik het leuk vind, blijf ik
het doen. Vind ik het heel leuk, wil
ik stappen maken. Vind ik er niks
aan, dan ga ik lekker weer golfen."
1
-«"—jKaiasraJ
dook hij de luwte in. Een aanbod
van Arsenal om scout te worden of
nauw bij het eerste elftal betrokken
te blijven, sloeg hij af.
De enige 'baan' die hij aannam was
het trainerschap van het jeugdteam
van zoon Mitchell, bij de Hadley
Rangers. "Het was fijn om weer op
het veld te staan, om indirect bezig
te zijn met het balletje. Er waren
ook heel veel mensen in Engeland
die zeiden dat het zo zonde zou zijn
als ik niets meer aan het voetbal gaf.
Ze vonden dat ik mijn kennis moest
overdragen aan de jeugd. Daar ben
ik toen wel over na gaan denken."
Vorig jaar viel alles op zijn plaats:
het gezin Bergkamp wilde na dertien
jaar Engeland (en daarvoor nog twee
jaar Italië) terug naar Nederland.
zeven dagen per week bezig zijn.
Een beetje vrije tijd stel ik toch wel
op prijs."
Het Ajax van de speler Bergkamp is
niet te vergelijken met het Ajax van
nu. De Meer is ingeruild voor de
Arena en ook de jeugdopleiding is
ruim twintig jaar na Bergkamp zijn
laatste wedstrijd in de Al merkbaar
veranderd. "De Meer was primitie
ver, en er liep ook een ander soort
trainers rond. Ze waren ouder,
strenger. De opleiding was goed,
maar minder professioneel. Nu is tot
de laagste teams aan toe alles gere
geld, en er lopen oud-spelers rond
die allemaal een trainersdiploma
~l' u
r-"
TI -HUaiP^!S4|I»UU!MJ,W
&S8öSES5SW
*1 'MM
mrnm
fT - T?1 - - - «i
Dit was het juiste moment, omdat
de oudste dochter dan haar mid
delbareschooltijd hier kon beginnen.
Daarnaast bood de KNVB voor de
laatste keer de verkorte trainerscur
sus aan. "Ik dacht: als ik er nu een
jaar mijn energie in steek, hoef ik het
later niet een langere tijd te doen. Of
ik hoofdtrainer wil worden, weet ik
nog niet. Dat zien we in de toekomst
wel. Het lijkt me nu leuker om iets
met de jeugd te doen."
"Ik wil eerst zien of dit bevalt.
Daar is toch gemakkelijker achter
te komen bij een jeugdteam. Er
zit minder druk op. Ik kan op een
goede manier bezig zijn zonder dat
ik word afgerekend op prestaties.
Qua tijd is het ook beter. Ik heb toch
een paar jaar niets gedaan.
Als hoofdtrainer zou ik meteen weer
hebben."
"Ik heb alleen al veel geleerd van
de tram pakken van West naar Oost
voor de training, met mijn tas op
de rug. Ik moest op mijn tas letten,
om me heen kijken, uitzoeken welke
trams ik hoe laat moest nemen. Het
lijken onnozele dingen, maar je leert
wel na te denken. Dat hoeft niet als
een busje wordt voorgereden. Ik
snap heel goed dat het een voordeel
is dat die jongens allemaal op tijd
op de club zijn, maar je neemt wel
gedeeltelijk het eigen initiatief weg."
"Dat verband is natuurlijk moeilijk
aan te tonen. Je moet ergens een
balans zien te vinden. Als je van spe
lers verwacht dat ze initiatief tonen,
moeten ze dat wel leren. Dat is iets
om over na te denken."
Bergkamp toont zich net als bijvoor
beeld Marco van Basten en Frank
de Boer een visionair. Ze hebben
een duidelijke mening over voetbal,
over systemen, over opleiden. Van
Basten werd vooral gevoed bij AC
Milan, Bergkamp bij Arsenal waar
hij tien jaar onder manager Arsène
Wenger speelde. "Hij is heel belang
rijk voor die club," zegt de Amster
dammer over zijn vroegere trainer.
"Hij laat iedereen in zijn waarde,
weet in wat voor moment van hun
carrière spelers zitten. Een jongere
speler moet je meer coachen, zeggen
wat hij moet doen. Hij coachte mij
meer vragend, hij vroeg ook naar
mijn mening. Er gelden toch andere
regels voor ervaren of betere spelers.
Het is de kunst om dat aan iedereen
kenbaar te maken en te zorgen dat
iedereen dat respecteert. Dat is hem
goed gelukt."
"Ik denk het wel. Ik heb voor ogen
hoe ik wil spelen met een ploeg
en hoe ik dingen wil aanpakken.
Die komen overeen met wat ik bij
Arsenal heb meegemaakt."
"Ik zou aanvallend voetbal willen
De trainer doet het rustig aan
-C-tr
f-
T.» IJ
V.
DOOR MIKE VAN DAMME
Aron Winter heeft hem een
paar seconden nodig. Of
Dennis Bergkamp bin
nenkort een oud-teamgenoot van
Arsenal kan bellen. "Het zit er bijna
op hè, de cursus," zegt de assistent
trainer van Jong Ajax, terwijl hij het
telefoonnummer opschrijft. Dan
grapt hij: "Dat zie ik wel aan je, je
ziet er moe uit."
"Maar ik maak mijn huiswerk
tenminste zelf," pareert Bergkamp,
waarna Winter lachend zijn weg
door de kantine van De Toekomst
vervolgt.
In mei hoopt Bergkamp inderdaad
zijn diploma coach betaald voetbal
te halen. De laatste bijeenkomst
heeft hij al gehad, zijn laatste huis-
iso. isos isostar
werk is ingeleverd. "Het is nog een
kwestie van afronden," zegt de cur
sist, die in Patrick Kluivert, Michael
Reiziger en Phillip Cocu bekende
klasgenoten heeft. "We krijgen nog
twee praktijkexamens: een wedstrijd
coachen en een training geven.
Daarnaast hebben we drie theorie
examens over de opdrachten die we
hebben gemaakt. Ik ben benieuwd
hoe het gaat."
"Ik vind de theorie ook heel interes
sant. Het is eigenlijk een bevestiging
van wat je al weet, en wat je als voet
baller hebt ervaren. Je leert over het
omgaan met spelers, de media, het
begeleidingsteam. Maar we hebben
ook geleerd een jaarplan op te stel
len, en hoe speelwijzen te ontwikke
len. Als voetballer heb je veel mee
gemaakt, maar je doet dan gewoon
wat wordt gevraagd. Je denkt niet
na waarom je drie keer zes minuten
moet lopen, je doet het gewoon. Nu
kom je achter de reden, wat die drie
keer zes minuten precies doet met je
lichaam."
"Ik ben wel steeds meer gaan naden
ken. Johan Cruijff heeft wel eens
gezegd dat je als beginnende speler
een soort van tunnelvisie hebt: je
kijkt vooruit en denkt vooral aan je
eigen spel. Naarmate je ouder wordt,
zie je steeds meer om je heen. Ik
heb dat proces bewust meegemaakt.
Ook buiten het veld. Ik werd me
meer bewust van wat ik wel en niet
nodig had. Ik kwam erachter dat
interviews een dag voor de wedstrijd
mij afleidde. Daar ben ik dus mee
gestopt."
Bergkamp verraste de voetbalwereld
door zich vorig jaar in te schrijven
voor de cursus coach betaald voet
bal. Ambities om trainer te worden,
had hij niet eerder uitgesproken. Na
zijn afscheid als voetballer, in 2006,
Dennis Bergkamp snapt de kritiek op de samenstelling van de hui
dige technische staf niet. Van 'Van Basten en zijn kaartclub' - zoals
gekscherend wordt gesproken over de hoofdtrainer en zijn assisten
ten Rob Witschge en John van 't Schip - is zeker geen sprake vol
gens de stagiair.
"Ik vind dat een beetje kort door de bocht," zegt Bergkamp. "Er zit een
hoop ervaring in deze technische staf. Ik maak ze van dichtbij mee en zie
dat ze enorm veel tijd en energie in hun vak stoppen. Dat heeft mü ook wel
een beetje verbaasd. Ik kende Rob en John natuurlük nog van mün tüd bü
Ajax. Toen was het altijd dollen, gieren en lachen. Nu is er nog plaats voor
humor, maar ze zün zo gefocust, zo gestructureerd bezig. Van een kaart-
clubje is dus zeker geen sprake meer."
spelen, maar er moet in het team
wel een bepaald blok zijn. Je moet
spelers ook vrijheid geven. Pass and
move noemen ze dat in Engeland.
Er zit dan heel veel beweging in het
team, en heel veel automatismen.
Ik heb dat zelf altijd als heel prettig
ervaren bij Arsenal. Ik weet hoe ik
die speelwijze kan bewerkstelligen,
met de juiste spelers. Ik weet alleen
niet of het al met jonge jochies kan."
"Ik vind niet dat je in systemen
moet denken, maar puur naar de
manier waarop je speelt. Van Wen
ger werd ook gezegd dat hij 4-4-2
speelde, maar ik stond nooit naast
Ian Wright of Thierry Henry, maar
juist achter ze. Dan heb je meteen
een nieuw systeem, of een 4-4-2 met
de punt naar voren, of met een ruit
op het middenveld. Het is allemaal
leuk benoemd, maar je kan beter
zeggen: we spelen met z'n elven.
Daar gaat het om."
