'We zaaien wel, maar komen amper aan oogsten toe'
'IK PROBEER GEWOON EEN SITUATIE
TE CREËREN, WAARIN IK
IN ALLE RUST MET DE SPELERS
KAN WERKEN. HET TRAININGSVELD
IS ONS BUREAU'.
"DAT NEEMT NIET WEG DAT SPELERS BIJVOORBEELD
BEST EEN KEER EEN KOP KOFFIE KUNNEN DRINKEN IN HET
SUPPORTERSHOME."
'DE PERS REAGEERT REDELIJK
MEEDOGENLOOS EN SPEELT SOMS
HARD OP DE MAN. DAT MOET VOOR
JONGE JONGENS AF EN TOE ÉCHT
PIJNLIJK ZIJN'.
1 O INTEEVIEW ff"
Marco van Basten (44) is bijna zes maanden clubtrainer.
Hoog tijd voor een tussenbalans. Welke toekomst gaat
ons aller Ajax tegemoet?
XIX 19-12-2008
ajaxlife ajaxlife
Supporters
INTERVIEW 4 4
19-12-2008 X X
Nieuw
Realisme
"Internationaal presteren gaat
incidenteel worden." De pijnlijk
realistische zin rolt aan het eind van
een hectisch Huntelaar-weekje uit
de mond van Marco van Basten, als
hij Ajax Life in een exclusief inter
view te woord staat. Natuurlijk, als
technisch eindverantwoordelijke kon
hij de transfer tegenhouden, maar
dat had Ajax onderaan de streep het
minst opgeleverd.
De doelstellingen zijn bijgesteld.
Daarmee hebben de huidige beleids
bepalers het beleidsplan 2006-2011,
zoals dat werd opgesteld door de
vorige directie, aangepast. 'Struc
tureel behoren tot de zestien beste
clubs van Europa', blijkt te ambi
tieus. "Het heeft geen zin onszelf
in de maling te nemen. Ajax zit nu
eenmaal in de situatie dat landen als
Spanje en Engeland over meer geld
beschikken en dat ook gebruiken.
Voetballers zijn kietelbaar als ze
elders het vijf- tot tienvoudige kun
nen verdienen."
Als voorbeeld noemt de geboren
Utrechter de bedragen die in de
Spaanse hoofdstad Madrid cir
culeren. Aan televisiegelden haalt
de 'Koninklijke' jaarlijks 115 mil
joen euro binnen. "En dan heb ik
shirtreclame bijvoorbeeld nog niet
eens meegerekend. Ajax heeft voor
Nederlandse begrippen megadeals
met Aegon en Adidas, maar de
verschillen zijn onvergelijkbaar. Dat
is niet te compenseren."
Rijke clubs worden dus rijker en ver
groten het gat met de minder kapi
taalkrachtige clubs. Oud nieuws,
maar blijkbaar zien de machtige
clubs niet dat dit de doodsteek voor
het voetbal kan betekenen. "Het
geld wordt steeds meer verdeeld
onder dezelfde ploegen. Steeds meer
clubs moeten afhaken. Ieder jaar
spelen er nog maar zo'n drie a vier
teams voor de prijzen. Dat is eigen
lijk vooraf al duidelijk."
Uiteraard gebruikt Van Basten zijn
status in een poging hier wat ver
andering in te brengen. "We klagen
vaak over extreme regelgeving,
maar op dit vlak is er een gebrek
aan eenduidige regelgeving", luidt
zijn krachtige conclusie. Alles moet
gelijkgesteld worden. De speelka-
lender, competitieopzet, het aantal
clubs, de omvang van de A-selectie,
de verdeling van de televisierech
ten en ga zo maar door. Maar als
zelfs de Franse UEFA-baas Michel
Platini in onderlinge gesprekken al
onmacht uitstraalt, lijkt een oplos
sing ver weg. "Het ligt allemaal
heel moeilijk. Hij kan de Franse
voetbalbond bijvoorbeeld niet zijn
wil opleggen, omdat de bonden
autonoom zijn. Zij bepalen zelf met
hoeveel clubs ze willen spelen."
Vooralsnog is er in de voetballerij
dus geen ruimte voor gezamenlijk
belang. "Als we er met z'n allen
van overtuigd zijn dat het op deze
manier naar één kant gaat, dan kan
het. Maar topclubs werken tegen of
- in ieder geval - niet mee. Vanuit
de UEFA kan men dit moeilijk beïn
vloeden. Dat werkt alleen als alle
clubs willen. Datzelfde geldt voor de
6+5-regeling, waarbij zes spelers uit
eigen land moeten worden opge
steld. Of allemaal of niet!"
Helemaal pessimistisch is Van
Basten niet. "Voetbal is een sport
van elf tegen elf met ieder zeven
wissels. Dat is een voetbalregel waar
de Europese Commissie niets over
te zeggen heeft. Zo bekeken kun je
met z'n allen ook bepalen dat een
A-selectie maximaal 25 spelers mag
bevatten, dat deze lijst uiterlijk twee
weken voor de competitie moet
worden ingeleverd én dat we in de
zomer beginnen op 10 augustus en
na de winter op 10 maart."
Ajax moet het verschil maken op
tactisch en technisch vlak, zoals
dat in de jaren zeventig, tachtig en
negentig gebeurde. "We moeten
ergens een weg zien te vinden om
het financiële verschil te overbrug
gen. Dat is niet eenvoudig. Ajax leidt
jonge en technisch begaafde spelers
op. Zij moeten na hun debuut stap
pen maken, maar daarin worden we
tegengewerkt door de rijke clubs.
Die situatie kunnen we niet snel
veranderen. We zaaien dus wel,
maar komen amper aan oogsten toe.
Begrijp me goed, daar ligt juist de
uitdaging. Dat maakt het ook weer
leuk en interessant om hier te wer
ken, want er zijn bij Ajax natuurlijk
wél mogelijkheden."
Daarom moet Van Basten bena
drukken dat Ajax nog steeds een
ambitieuze voetbalclub is en geen
financiële instelling of handelshuis.
Danny Blind waakt als manager
technische zaken niet alleen over de
scouting en jeugdopleiding, maar
ook over de spelerscontracten. Hij
is daarmee volledig gefocust op de
lange termijn. Hij bewaakt Ajax'
sportieve toekomst. Niet voor niets
legde de club Miralem Sulejmani en
Jan Vertonghen tot 2013 vast.
Van Basten zelf evalueert in de
zomer van 2010. Eerst maar eens
zijn debuutseizoen als clubcoach.
Met de competitie bijna halverwege
is het tijd voor een voorzichtige tus
senbalans. "Ik had me al ingesteld
op een heel moeilijk jaar, met name
de eerste competitiehelft. Bijna alles
wat leiding geeft, is nieuw. De tech
nische staf, de directie, het bestuur
en de Raad van Commissarissen.
Iedereen moet aan elkaar wennen."
Spelers en technische staf dienen
een goede band op te bouwen. "Dat
heeft tijd nodig. Bovendien kreeg
deze groep vorig seizoen nog enkele
rake klappen. Ze zijn jong en heb
ben houvast en duidelijkheid nodig.
Een moeilijk begin was dus wel te
verwachten. Dat werd het ook. Onze
doelstelling is vanaf dag één dui
delijk. We moeten strijden voor de
landstitel", benadrukt de hoofdtrai
ner desgevraagd.
Tot op heden presteert de ploeg
inderdaad wisselvallig. Puike potjes
tegen FC Utrecht (beker) en PSV
werden afgewisseld met zeperds
tegen sc Heerenveen en FC
Volendam. "We werken hard aan
een goed voetballende ploeg. Ik wil
dat Ajax compact speelt en goed
voetbal laat zien. Dat lukt niet altijd.
Het is prettig als we voetballend
het verschil kunnen maken. Maar
dat is niet gemakkelijk, zoals we de
afgelopen maanden allemaal hebben
kunnen zien."
Van Basten concludeert dat de ach
terhoede steeds verzorgder opbouwt.
"Het gaat om veldbezetting en
discipline om opdrachten goed uit
te voeren. Als het besef komt dat het
op die manier het beste werkt, zul
je zien dat tegenstanders van steeds
minder belang worden. Als we ons
positiespel goed uitvoeren, gaat
techniek de doorslag geven. Met
meer voetbalslimheid kunnen we
tegenstanders van een hoger niveau
ook beter bespelen."
Het gebrek aan mentale weerbaar
heid is nog wel een zorgenkindje.
"Als het in een wedstrijd tegenzit,
komen er vanuit de ploeg twee
reacties. Eén groep is verslagen. De
andere gaat vechten. De 'verslagen'
jongens zijn meestal aardig, maar
daar win je de oorlog niet snel mee.
Met de 'vechters' heb je wel kans
dat je de oorlog wint, maar dat zijn
vaak moeilijke mensen. In een elftal
heb je trouwens meer aan de laatste
groep. Je moet met teleurstelling
kunnen omgaan. Alleen vechten
is niet zinvol, maar soms moet er
gevochten worden."
Op mentaal vlak werkt Ajax nauw
samen met sportpsycholoog Wim
Keizer. Hoewel het nut van derge
lijke begeleiders moeilijk meetbaar
is, komt het bij de jonge groep wel
van pas. "Spelers worden direct in
het vak voetbal gegooid, een harde
wereld. De pers reageert redelijk
meedogenloos en speelt soms hard
op de man. Dat moet voor jonge
jongens af en toe écht pijnlijk zijn.
Iedereen vindt dat ze dat dan maar
goed moeten verwerken, omdat het
bij het vak hoort. Maar ik kan me
voorstellen dat spelers daar last van
hebben. Sommige jongens trainen
het van zich af, anderen kunnen
er niet mee omgaan. Dan kan een
mental coach handig zijn."
Supporters spelen ook een mentale
rol. "Ik vind als professional dat
mijn team zo goed mogelijk moet
functioneren. De fans ondersteunen
ons goed. Ik krijg het idee dat de
ploeg dit ook ontzettend waardeert
en nodig heeft. Niet alleen omdat
we over jonge spelers beschikken,
maar ook vanwege het feit dat som
migen daar in de afgelopen jaren
echt last van hadden. We presteren
thuis beter dan uit. Dat was vroeger
regelmatig anders, omdat spelers
het als een last voelden voor eigen
publiek te spelen. De steun tijdens
uitwedstrijden is trouwens ook erg
belangrijk."
Met zoveel experts op de tribune
is er natuurlijk altijd wel kritiek te
vinden. Zo ziet een deel van de ach
terban Gabri niet graag op de bank
plaatsnemen. "Dat doen we niet
omdat hij niet in vorm is. Op het
middenveld wil ik zoveel mogelijk
bepaalde kwaliteit hebben: diep
gang, overzicht, techniek, creativi
teit, controle en fysieke kwaliteit.
De kwaliteiten van Enoh en Gabri
zijn vergelijkbaar, maar ik moet een
keuze maken. Dat viel een paar keer
in zijn nadeel uit, maar ik kan me
niet voorstellen dat hij er lang naast
staat. Als ik Enoh of Rasmus pas
seer, krijg ik dezelfde reactie. Gabri
zit dicht tegen het elftal aan en ook
een twaalfde man speelt uiteindelijk
best veel in een seizoen. Kijk alleen
maar naar het aantal spelers dat we
tot op heden hebben moeten gebrui
ken."
Voor de start van het seizoen sij
pelden er vage berichten door.
Van Basten had de intentie om een
tweede Milanello (het hermetisch
afgesloten trainingscomplex van AC
Milan) te creëren, zodat spelers in
alle rust konden trainen. "Dat is wel
een beetje uit zijn verband gerukt",
weerlegt hij. "Ik wilde eigenlijk een
tribune waarop supporters konden
kijken en de rest rondom het trai
ningsveld afsluiten. Dat heeft te
maken met afleiding voor de spelers,
de innigheid op het veld en de wind.
Begrijp me goed, we willen best
trainen in de wind, maar het is niet
voor niets dat de mooiste trainings
centra in de bossen liggen. Daar kan
uiteindelijk het best getraind worden
onder ideale omstandigheden."
Hoge hekken rondom het trainings
veld vielen verkeerd. "Ik probeer
juiste focus. Het is dus niet zo dat
supporters niet welkom zijn. Als wij
een veld hebben dat op het hoofd-
veld van De Toekomst lijkt, is dat
prima. Ik weet niet op welke termijn
we dit kunnen realiseren, maar de
faciliteiten moeten dusdanig zijn,
dat spelers individueel en collectief
kunnen groeien."
Wat mogen supporters - zoals
leden van de supportersvereniging
- eigenlijk van de selectiespelers
eisen? "Ik vind 'verwachten' beter
klinken dan 'eisen'. Toen ik bij Ajax
begon, zei ik ook dat het me goed
lijkt als er wat meer familiegevoel bij
Ajax gaat heersen. Daarbij moeten
we met z'n allen realiseren dat de
wereld er anders uitziet dan dertig
jaar geleden. Dat neemt niet weg dat
spelers bijvoorbeeld best een keer
een kop koffie kunnen drinken in
het supportershome."
Van Basten beseft als geen ander dat
de fans aandacht horen te krijgen.
"Wat me wél opvalt, is de enorme
belasting van spelers. Op elk gebied
verwacht men iets. Het medialand
schap is niet te vergelijken met toen
ik voetbalde. Clubsponsors hebben
laatst spannend blijven. Verder kan
ik er niets zinnigs over zeggen. Veel
hangt af van de komende transfer
periode. Met welke spelers speel je
de tweede seizoenshelft? Die vraag
geldt voor ons, net zoals die voor
de concurrent geldt. Als je ziet wat
wij op blessuregebied in de eerste
maanden van dit seizoen hebben
meegemaakt, dan kun je stellen
dat we bepalende spelers langere
tijd moesten missen. Dat heeft ons
geraakt. Wij gaan er alles aan doen
om kampioen te worden, net zoals
de andere clubs."
Hoe gaat Ajax die roemruchte
januarimaand eigenlijk in? De selec-
Oudere spelers staan meer open
voor het feit dat voetbal een spel
is wat je met z'n allen moet doen.
Leeftijd geeft de nodige ervaring.
We spelen ook wedstrijden die we
moeten winnen op karakter en
strijd. Of puur op slimmigheid en
rottigheid. Dat kun je alleen op het
juiste moment toepassen als je dat
hebt meegemaakt."
Hoe beleeft hij zijn eigen overstap
van bondscoach naar clubtrainer?
De transformatie hakte er enigszins
in. "Dit is intensiever. Of ik veran
derd ben? Je verandert constant een
klein beetje. Ik ben drukker dan
hiervoor. Dat is zonder meer een
r
.A'.J.;-T-LS
'fA/r 1
Marco van Basten discussieert op de vrijzvilligersdag met Jaap Walen, ledenraadslid van de Supportersvereniging Ajax.
gewoon een situatie te creëren,
waarin ik in alle rust met de spelers
kan werken. Het trainingsveld is
ons bureau. Op je kantoor wil je ook
rust hebben. We zijn hier wel bezig
met een vak met aandacht voor tac
tiek, techniek en fysiek. We moeten
allemaal goed willen trainen met de
hun wensen en we geven mede
werking aan diverse goede doelen.
Laatst hadden we een uitloop
training een dag na de wedstrijd.
Vervolgens reisden we met de hele
selectie naar VU Kinderstad en
daarna ging een deel van de groep
in de bus naar Goes voor een sup
portersavond."
Van Basten houdt de balans tussen
arbeid en rust dan ook nauwlet
tend in de gaten. "Ik wil het liefst
dat spelers na de training hun rust
pakken. Niemand hoeft medelijden
met ze te hebben, maar de (mentale)
druk moet niet onderschat worden.
Inspanning en ontspanning moeten
zich goed tot elkaar verhouden."
Of competitiedag 34 een roodwit
tintje krijgt, durft Van Basten niet
te voorspellen. "Het zal tot aan het
tie moet inkrimpen. Enkele spelers
willen verhuurd worden en anderen
staan volgens kranten in de belang
stelling van rijke clubs. "Onze selec
tie is dusdanig uitgebalanceerd dat
we zonder aankoop verder kunnen.
Als de mogelijkheid zich voordoet
om iemand aan te trekken, zullen
we dat zeker doen. Maar het is niet
zo dat we een opvolger voor Klaas-
Jan gaan halen. Suarez? Zolang wij
niet aan een transfer meewerken,
gebeurt er niets!"
De tweede seizoenshelft moet het
teamproces geperfectioneerd wor
den. Dat moet prijzen opleveren.
Dat kan ook met een jong elftal. "Er
zijn spelers die je weinig hoeft uit te
leggen, ondanks dat ze pas 18 zijn.
Daley Blind is zo'n speler. Leeftijd
is deels onbelangrijk, al is het wel
zo dat iemand van zijn fouten leert.
feit. Ik leef nog zuiniger. Ga nóg
eerder naar bed en doe geen gekke
dingen, want hier moet ik iedere dag
scherp zijn. Ik kon me wel voorbe
reiden, maar het is niet makkelijk.
Ik stuur een grote groep mensen aan
en functioneer binnen een club met
andere invloedrijke mensen."
Uiteindelijk telt alleen het resultaat.
"Is dat goed, dan wordt alles bij
wijze van spreken met de mantel der
liefde bedekt. Blijft resultaat uit, dan
staat iedereen klaar met zijn mening.
Dat is op zich geen probleem. Het is
belangrijk om met iedereen één weg
te blijven bewandelen, duidelijkheid
aan jezelf en de groep te geven en
niet snel van richting te veranderen.
Iedereen heeft een taak. Als iemand
verzaakt, wordt hij daar op aange
sproken. Dat proces moet je goed
bewaken."
DOOR SANDER ZELDENRIJK
