Crisisoefening Bonfire:
Paniek in scène zetten lukt nooit
Ooggetuigenverslag
AJAX
FANZONE
Ajax Life nummer 17 16 april 2005
Ontploffing parkeergarage.
AMSTERDAM - Een crisisoefening in de Amsterdam ArenA? Wat moeten
we ons daarbij voorstellen? Wordt er getest hoe snel een vol stadion ont
ruimd kan worden? Nee dus! Wordt er bekeken waar de breekbare punten
van zo'n stadion zitten? Opnieuw: nee! Sterker nog, het was genieten
geblazen van een optreden van AH B. en iedereen lachte om de knal die
een bom moest voorstellen. Tóch spreken alle autoriteiten van een zeer
nuttige test. Ajax Life keek mee vanuit verschillende invalshoeken.
Van de Tedactie
Echte paniek is niet in scène te zetten!
Als er één ding is wat de Crisisoefening
Bonfire in de Amsterdam ArenA duide
lijk maakte, is het dat wel. Een groot
aantal van de studenten die aan de
oefening deelnam, maakte er een
geintje van. Ze vonden lfet belangrijker
om even op het veld van de ArenA te
lopen, dan om 'braaf' te doen wat er
van hen gevraagd werd. Voor de duide
lijkheid, niet de gehele ArenA was
betrokken bij de oefening, eigenlijk
alleen het Amphi-theater. Dit is een
kleiner deel van het stadion waar
ongeveer 15.000 mensen in kunnen en
waar ook regelmatig concerten wor
den gegeven.
De evacuatie van deze vakken na de
eerste 'bom' had absoluut niets weg
van een echte vluchtactie. Na afloop
van de klap bleef iedereen 'lekker' zit
ten, al was het maar, om de politie een
beetje te sarren. Buiten de nationale
hulpdiensten nam dan ook eigenlijk
niemand de oefening erg serieus, zelfs
de pers niet. „Heerlijk, zo'n ramp met
lekkere broodjes en soep", was het
commentaar van een journalist die
vanuit een speciaal ingerichte lounge -
hoog en droog - slechts af en toe even
ging kijken wat er buiten allemaal
gebeurde.
Wat echter al snel bleek - en wat nie
mand wist tijdens het concert in de
ArenA - was het feit dat de oefening
veel en veel venier ging, dan alleen een
nagebootste aanslag op het stadion. Er
was namelijk al eerder
een 'ochtendgedeelte'
geweest, waarvan de
bevolking niets te zien
had gekregen. Zowel de
NOS als de AIVD hadden,
volledig fictief uiteraard,
die morgen dreigbrieven
gekregen over een
mogelijke aanslag. In
Rotterdam was 's mor
gens een camper met
een verdacht pakket
gesignaleerd. Na afzet
ting van de locatie en
onderzoek door het
Explosieven Oprui
mingscommando van de
Koninklijke Landmacht
bleek het te gaan om een
raketwerper.
3 Het Evaluatieoverleg
was daarop bijeengeko-
men. Dit overleg bestaat
uit de Nationaal Coördi-
i natoT TerrarismebestTij-
ding, de directeur-gene
raal Veiligheid van het
Ministerie van Binnenlandse Zaken én
de waarnemend directeur-generaal
rechtshandhaving van het Ministerie
van Justitie. Kortom, alle hoge piefen
waren al vroeg bij elkaar. Toch handig
dat de heren deze dag vooraf in hun
Mensen glippen steeds het veld op, terwijl de Amphi vol rook staat.
agenda hadden kunnen vastleggen.
Net zoals uitbrekende paniek in een
menigte niet na te bootsen valt, is deze
situatie - met alle betrokkenen meteen
aanwezig - natuurlijk ook niet reëel.
Maar goed!
Tijdens de oefening bleek, dat de
daders de Heineken Music Hall waren
binnen gevlucht, waar op dat moment
ook veel mensen aanwezig waren. De
terroristen gijzelden daar een groep
mensen. Buiten het vele overleg en de
noeste pogingen om mensen in het
stadion eerste hulp te bieden, was dit
opeens hét probleem. Extra hulpdien
sten werden ingeschakeld, maar hoe
die het hebben gedaan zal wel voor
altijd onduidelijk blijven; de pers
mocht helaas niet meekijken bij het
verijdelen van de gijzelingsactie. Wat
wel duidelijk weTd (en dat is prettig
om te weten), is het feit dat Nederland
in ieder geval beschikt over een Ram
pen Identificatie Team, een Interdepar
tementaal Beleidsteam/een Explosie
ven Opruimingscommando en een
Expertisecentrum Risico- en Crisiscom
municatie.
Die grote hoeveelheid organisaties
bleek bij de 'ramp' van 6 april echter
het échte probleem. Nederland heeft
té veel overlegorganen. Wie is verant
woordelijk voor wat, onder wiens
'jurisdictie' valt een ramp? Op het oog
Tedelijk onbelangrijke zaken in situ
aties waarin mensen gered dienen te
worden. De praktijk leerde echter
anders.
Vooral voor het bloot leggen van dit
soort bureaucratische rompslomp is
Bonfire een erg nuttige oefening
geweest. En de bezoekers hebben Ali B.
zien optreden en 'legaal' de politie en
andere hulpdiensten een beetje
mogen tegenwerken, ledereen tevre
den?
Optreden Ali B.
AMSTERDAM - „Het is woensdagoch
tend 11:00 uur. Op Station Duivend-
recht staan wat nerveuze groepjes
studenten entreekaartjes uit te wis
selen voor het concert van Ali B. in de
Amsterdam ArenA. De daaropvol
gende crisisoefening brengt een wat
nerveus gelach in de groep teweeg.
Niemand weet namelijk wat er pre
cies gaat gebeuren. Hoeveel mensen
gaan er komen? Is net stadion hele
maal vol? Puilen de metro's niet uit?
Allemaal vragen die spoedig zullen
worden beantwoord.
Als Ajax Life uitstapt op metrostation
Bijlmer wordt het al wat drukker. Een
man profiteert van dé menigte en
deelt een flyer uit, waardoor we
weten dat hij een Christelijk buiten
kerkelijk omroep ministerie verte
genwoordigd. Om uitleg hebben we
maar niet gevraagd. Het gebied via
de Mediamarkt en Heineken Music
Hall is afgeschermd met zwarte
schermen. Sommige studenten wor
den door journalisten geïnterviewd.
"Met wat voor verwachting ga je naar
de crisisoefening?" is de meest
gestelde vraag. "Ik kom alleen voor Ali
B."is het meest gegeven antwoord.
Eenmaal bij ingang Noord B hoeft nie
mand zich te legitimeren. Iedereen
met een kaartje kan naar binnen. Daar
worden sommige personen serieus
gefouilleerd, oefening of niet. „Waar
slaat dat nou op?", zegt een donkere
jongen. „Die gozer voor me wordt niet
gefouilleerd en ik wel. Gelijke monni
ken, gelijke kappen. Of zie ik er crimi-
neler uit of zo?", moppert hij.
Als we bij de eerste ring aankomen,
valt het op dat iedereen met een lun-
chdoos loopt. Niet zo heel gek, want
het is tenslotte een lunchconcert en
alles is gratis. We verbazen ons erover
dat er zoveel oudere volwassenen tus
sen het jonge publiek lopen. „We zijn
eeuwige studenten", zegt een vrouw.
„Nee hoor, we zijn van de EHBO en
komen helemaal uit het Oosten van
het land. We zijn speciaal met een bus
gekomen."
Al snel wordt duidelijk dat het meren
deel van het publiek de crisisoefening
niet al te serieus neemt. Afgezien van
een zeer matige opkomst, wordt er
vooTal veel gelachen en gesjanst met
andere leeftijdsgenoten. Op de boven
ste rijen van de eerste ring zit een
groepje dat alvast paniekerig begint te
gillen alsof de oefening al begonnen is.
Verder wordt er veel getelefoneerd en
klinkt er rond 11.45 uur veel applaus als
Ali B. het podium opstapt.
De rapper zet een leuke show neer en
verwijst al naar een 'vette bom'. Als Ali
B. naar de leeftijd van het publiek
vraagt, blijken de meeste mensen
boven de 25 jaar te zijn. Zijn doelgroep
onder 16 jaar is zwaar ondervertegen
woordigd.
BAMI!! 12:30 uur. Hoewel iedereen de
luide knal hoorde, blijven de meeste
mensen zitten. Niet alleen de EHBO-ers
en de acteurs (zij moesten expres lang
op de tribune blijven), maar ook de
meeste studenten. Zij vormen - net als
de personen die meteen na het concert
van Ali B. vertrokken - tot een groep die
de crisisoefening niet al te serieus
neemt. „Zo'n knal hoor ik ook wel eens
als er vanaf de F-side vuurwerk wordt
gegooid", grapt een jongen achter ons.
Als de speaker ons echter vriendelijk
verzoekt de tribune rustig te verlaten
zet de menigte zich langzaam in bewe
ging.
Vanaf de eerste ring is het bij de
ingang van het trappenhuis erg druk.
Van paniek is echter geen sprake.
Melige jongeren lachen een meisje uit
als ze vraagt of er echt wat gebeurd is.
Studenten staan met hun neus tegen
het raam gedrukt om naar de zoge
naamd ontplofte auto's te kijken op
het parkeerdek. Met mobiele telefoons
worden fotootjes gemaakt van het
gecreëerde slagveld. Een acteur die een
zwaargewonde speelt, krijgt toege
schreeuwd "ga maar dood!". Gelach
alom.
Terwijl de stewards van de Amster
dam ArenA iedereen via het trappen
huis aansporen om eindelijk eens het
stadion te verlaten, komt buiten de
echte oefening op gang. Sirenes klin
ken veelvuldig en de eerste helikop
tergeluiden van die middag zijn te
horen. De jongeren blijven echter bij
het stadion hangen en provoceren de
politie enigszins. Dit hoort duidelijk
niet bij het scenario. Het gebeurt niet
op grote schaal, maar er lopen duide
lijk een paar raddraaiers rond die wel
zin hebben in een relletje. Voor hen
kan de oefening wel wat spanning
gebruiken. Als enkele agenten hen
sommeren te vertrekken, schreeuwt
één van hen geïrriteerd "Blijf van me
afman!".
Na verloop van tijd beseffen de stu
denten dat hun rol is uitgespeeld en
op een enkeling na druipt iedereen
weer afnaarhet metrostation. Al met
al zal het vast wel een geslaagde
oefening zijn, maar voor ons was het
concert het leukste."
