Herinnering
Ajax Life nummer 15 19 maart 2QP5 I
generaal zwijgt
Één van de weinige actiebeelden die er van Rinus Michels zijn. De spits juicht op 21 oktober 7951 in de thuiswed- Rinus Michels in zijn eerste weken als trainer bij Ajax in het seizoen igè^/'ès- Cehurkt in het midden een piep-
strijd tegen Zwolsche Boys, nadat Theo de Groot (rechts) heeft gescoord. Ajax won met 2-1. jonge Johan Cruijff.
Ruud Krol maakte deel
uit van het gouden Ajax
dat begin jaren zeventig
Europa en de wereld ver
overde. Krol maakte de
aanloop naar de succes
sen mee. „In de nacht na
zijn overlijden heb ik 'het
filmpje' weer eens
teruggedraaid. Dat was
best heel moeilijk.
Michels was de grootste
ooit voor het Neder-
landse voetbal en mis-
schien wel in de hele
de man wiens naam past in het rijtje van de aller
grootsten in de voetbalwereld: Matt Busby, Bill
Shankly, Helenio HerreTaen Ernst Happel. Michels
is de grootste trainer die Nederland ooit heeft
gehad. Hij heeft de meest aansprekende succes
sen behaald voor het Nederlands voetbal, in 1974
en 1988. Hij stond model voor datgene dat Oranje
in de wereld zo geliefd maakte: het aanvallende
totaalvoetbal."
AJAX
Bij Ajax werd uiteraard zeer verslagen gere
ageerd. Arie van Eijden toonde zich zeer aange
daan, al wist hij dat de situatie van Michels niet
goed was: „Rinus
Michels is tekenend en
bepalend geweest voor
onze club en het interna
tionale voetbal. Een
groot Ajacied en erelid is
ons ontvallen."
Michels tijdens het honderdjarig jubileum van Ajax.
Gijsbert Spierenburg was bijna een kwart eeuw
verslaggever van de kranten van Sijthoff Pers en
de Wegener kranten Hij maakte Rinus Michels
daarin vaak mee. Een berinnering.
Het is september 1990. Rinus Michels is 62 jaar.
De zon brandt boven Sicilië. Oranje is terug op
het Italiaanse eiland, amper twee maanden na
het échec tijdens het WK van 1990, Italia
Novanta, voor een oefenwedstrijdje ter voorbe
reiding op het kwalificatietoernooi voor het EK
1992 (in Zweden). De Generaal zwaait weer de
scepter, voor het eerst na z'n gouden E K-finale in
München.
De vraag die de gemoederen die avond in
Palermo alom bezighoudt, is hoe het - na die
slechte zomer - is gesteld met de vorm van al die
imposante Oranje-cracks. Er wordt op het trai
ningsveld, de dag voor de wedstrijd, gewikt en
gewogen. Maar vooralsnog is één ding al gauw
duidelijk: de ster van bondscoach Rinus Michels
straalt uitbundig en zal, naar vurig wordt
gehoopt, vroeg of laat op de rest ook aansteke
lijk gaan werken.
De veteraan is goedgeluimd en zijn persconfe
rentie in de blinkende perszaal van het Grand
Hotel Astoria Palace in hartje Palermo een
attractie op zich. De veldheer, met gefronste
wenkbrauwen in het met Italiaanse en Neder
landse verslaggevers royaal gevulde zaaltje: „Ja,
zegt u het maar, mijne heren." Vraag: Kunt u de
opstelling misschien geven, meneer Michels?
„De opstelling. Tja, de spelers kennen hem
inmiddels, dus waarom zou ik er dan nog langer
geheimzinnig over doen. In het doel staat er één
die in 1956 is geboren: Van Breukelen. Verder zijn
het Blind, Ronald Koeman, Stan Valckx, De Boer,
WouteTs, Winter, Witschge, Van Basten, Gullit en
Gillhaus. Dat zijn er elf. Dat is dus de opstelling.
Nog één opmerking graag. Normaal zouden we
met twee mandekkers hebben gespeeld: Valckx
en Rutjes. We gaan ervan uit dat de Italianen
maar met één spits spelen, daarom hebben we
één mandekker vervangen door één middenvel
der en dat is Winter. Het betekent dat we achterin
nu één mandekker hebben en Ronald Koeman als
vrije verdediger dus erg voorzichtig zal moeten
zijn. Maar hoe dan ook, we zullen blijven proberen
in uitwedstrijden mee te doen, het initiatief te
krijgen én te vinden." Er valt even een stilte. De
Generaal stuurt de ogen stuurs over de leesbril de
zaal in. Zegt: „Dat is het spel en dit zijn de uit
gangspunten. Begrepen?"
De ervaren Nederlandse pers is geïntimideerd.
Net zoals iedereen die met Michels te maken had,
dat was. De Generaal was immers altijd nét even
sneller; even slimmer.
Vraag van een onmiskenbare expert: Speelt
Oranje morgenavond nu 3-4-3 of 2-5-3?
„2-5-3. 'n het concept 3-4-3 zit enige variatie, in
zoverre dat we de tweede mandekker ook hadden
kunnen laten hangen, zoals de Duitsers dat doen.
Maar wij doen dat niet. Wij nemen er liever een
extra-middenvelder bij. Een vijfmans-middenveld
dus, in plaats van een viermans-middenveld."
Vraag: Zijn er met de Italianen nog afspraken
gemaakt over de wissels? „Ik heb 16 spelers. Ik ben
nooit van plan veel te wisselen, hooguit vijf."
(daverend gelach) Iemand stelt even een scherp
vraagje tussendoor: Wat is uw doelstelling tegen
Italië, meneer Michels? Michels geeft de wijsneus
onmiddellijk lik op stuk: „Winnen."
De pennen krassen driftig op het papier. Michels
wacht geduldig tot z'n gehoor is uitgeschreven en
ketst er dan nog even een opmerking tegenaan.
„Is dat antwoord acceptabel?" Meneer Michels,
wie gaat u wisselen? „Als de jongens 'mijn' veel
vreugde schenken, zal ik niet zo makkelijk wisse
len."
Een onverwachte interruptie van persvoorlichter
Stolk. De volgende vragen zijn uitsluitend
bestemd voor de geachte afgevaardigden van de
buitenlandse pers. Vraag: What do you think of
the pitch, Sir Michels? „Bad. Dangerous. Bad is not
a problem. But dangerous is a problem. Risks.
Injuries." Vraag: During the World Cup was the
pitch in Parlermo was better. „Yes", aldus Michels
tenslotte. „I know, but then we had other pro
blems."
De tijd heelt en heelde gelukkig alle wonden, toen
dus ook. Het kwam allemaal zowaar weer goed
met Oranje, de eindronde in Zweden werd
gehaald en ter plekke, in het Ullevi-stadion van
Goteborg, plaatste de regerend Europees kam
pioen van 1988 zich - via een 3-1 triomf over Duits
land - voor de halve finale tegen Denemarken. De
finale lonkte, de hoogste tijd derhalve voor een
verzetje. Oranje kreeg een dag na de wedstrijd
tegen de Duitsers hoog bezoek. Van de vrouwen!
Het dagje is goed bevallen, zo laat Michels de ver
bouwereerde buitenlandse verslaggevers tijdens
de eerstvolgende persconferentie weten. „Het
was weer eens wat anders, die dames. Ze zorgen
in het leven nu eenmaal toch voot een andere
dimensie."
Grote ogen staren prompt de Nederlandse
bondscoach aan. Bezoek? Dames? Ontspan
ning? De nevels van een schandaaltje beginnen
hier en daar zelfs al een tikje op te stijgen, maar
snel trekt de bondscoach het rookgordijn weer
op. „Mijne heren, u moet weten dat het belang
rijk is om na een succesje als dat van ons tegen
Duitsland even wat te ontspannen. Daarom
hebben we tot een dagje met de spelersvrou
wen besloten. Dat moet kunnen na vier weken
als mannengemeenschap met elkaar opgeslo
ten te zijn geweest. Maar de volgende ochtend
zijn de dames weer" vertrokken en hebben we
de routine weer opgepakt. De wedstrijdspan
ning komt dan vanzelf terug."
Toch heeft het helaas niet mogen baten. Tegen
de Denen ging Oranje onderuit; Van Basten
miste de beslissende strafschop. „Ach", zegt de
bondscoach na afloop, „Dat hoort erbij, het
hoort bij topsport. Daarmee moeten we leren
leven. Een coach maakt hoogtepunten mee,
maar ook dieptepunten. Zelfs meneer Adri-
aanse van FC Den Haag zal dat meemaken,
geloof mij maar."
Het was daar in Goteborg, in de zomer van 1992,
de laatste opdracht van Rinus Michels als
bondscoach van het Nederlands elftal. Hij droeg
de functie over aan z'n assistent, Dick Advocaat.
„Ik ben de oude rot. Dick is de jonge rot die ik
goed ken en met wie het goed samenwerken is.
Om die reden heb ik hem gekozen als mijn
assistent en nu als mijn opvolger."
Rinus Michels is 77 jaar geworden.
wereld. Omdat ik denk dat het 'totaal voetbal'
heel revolutionair is geweest in de voetbalwereld.
Deze inbreng is iedereen het meest bijgebleven
en ik word er nog vrijwel dagelijks mee gecon
fronteerd. En dat is niet vervelend. Soms lees ik
interviews van buitenlandse trainers en bijna
allemaal komen ze erop terug. Het is de laatste
evolutie geweest in het moderne voetbal en het is
allemaal eind jaTen zestig begonnen. Michels
kwam bij Ajax en had een
bepaald doel voor ogen,
een systeem waar hij in de
loop der jaren de juiste
spelers bij heeft gezocht.
De ontwikkeling van het
team bewijst dat, we kwa
men steeds verder in de
Europa Cup. Met steeds
andere spelers met als
hoogtepunt dat we in 1971
de finale wonnen."
Ook voor clubicoon Bobby
Haarms kwam het verlies
aan als een grote moker
slag: „Ik heb alles van hem
geleerd. Rinus was Ajax
Discipline, humor en altijd
maar willen winnen. Hij
wilde alles winnen. Nooit
opgeven."
Krol: „Wij noemden het spelen onder Michels des
tijds geen totaal voetbal. Die term is pas later
gekomen. We stonden als spelers wél stil bij de
uitvoering, omdat de automatismen er op de trai
ningen in zijn geslepen. Elke dinsdagavond oefen
den we tegen een Hoofdklasser en moesten we
patronen uitvoeren met als doel ze erin te slijpen.
Totdat het er in de wedstrijd uitkwam; als vanzelf
leek het wel."
