CANAL+ ABNAMRO SIEMENS O" mobile phones DE PREMIÈRE IN DE CITY-BIOSCOOP VAN AJAX DAAR HOORDEN ZIJ ENGELEN ZINGEN' IS MOGELIJK GEMAAKT DOOR Even ontroerend als ontnuchterend, even fascinerend als onthullend. De ter ere van het honderdjarig bestaan vervaardigde film 'AJAX: DAAR HOORDEN ZIJ ENGELEN ZINGEN' over het dramatische seizoen 1999/'00, is een controversieel, maar bovenal eerlijk document geworden. Ajax Life was erbij toen de hoofdrolspelers de film in de Amsterdamse City-bioscoop voor het eerst bekeken. STATUS KRITIEK REALITEIT Ajax-life nummer 8 7 december 2000 Daar hoorden zij de Ontroering en ontnuchterii Jan Wouters - die later vroegtij dig zal worden ontslagen - in de kleedkamer de doelstelling voor deze jaargang aan zijn selectie mee: „Kampioen worden, de beker winnen en Europees over winteren; revanche voor vorig seizoen." Door: Martin van Zaanen Films die vanaf de eerste tot en met de laatste seconde weten te boeien, zijn van een grote zeld zaamheid, maar 'Ajax: Daar hoorden zij Engelen zingen' slaagt daarin. Het hele scala van menselijke emotie, van ontroe ring tot ontnuchtering, van ver bijstering tot gêne, wordt in de film beroerd. Zo bleek aan de reacties toen de film op maan dagavond 27 november in de City-bioscoop in Amsterdam door een groot gedeelte van de hoofdrolspelers voor de eerste maal werd bekeken. Zelden reageerde een zaal zo heftig op filmbeelden als die avond. De factor'drama' druipt dan ook van de door regisseur Roel van Dalen vervaardigde film over het desastreuze seizoen 1999/2000 af. Dat komt ener zijds door de enorme openheid, want de camera mocht overal draaien, van directievergaderin gen tot in de kleedkamers bij de jeugd en het eerste elftal. En anderzijds wordt dat bewerk stelligt door de 'kale' manier waarop de documentaire is geproduceerd: gefilmd als een- vlieg-op-de-muur, zonder com mentaarstem, zonder aanvul lende interviews. Het zijn de beelden die spreken, het is de naakte waarheid waar het om gaat. Regelmatig wordt gesteld dat topvoetballers de popsterren van de laatste jaren zijn. En daar lijkt het soms inderdaad veel op. Ze krijgen een status aangeme ten (of meten die zichzelf aan) waar na verloop van tijd eigen lijk steeds moeilijker te voldoen is. Mogelijk is dit de reden waarom, in de vaak zo zorgvul dig afgeschermde voetbalwe reld, wat voorzichtige tenden sen naar meer openheid zijn waar te nemen. Zo maakte de VPRO enkele jaren terug de ach- ter-de-schermen-serie 'De Familie Heracles', presenteerde Manchester United onlangs 'Beyond The Promised Land' en komt Ajax nu dus met het 'Daar hoorden zij Engelen zingen'. Naast soms ontluisterend, is 'Engelen' op een bepaalde manier ook verfrissend. Vooral de kleedkanterbeelden, waarin de selectiespelers ineens ver dacht veel op gewone mensen lijken, zijn daarvoor verant woordelijk. Wanneer steeds duidelijker wordt dat Ajax-1 in het gefilmde seizoen écht niet meer vlot te trekken is, zien we de frustratie en machteloosheid op het gezicht van Richard Witschge groeien. Maar we zien ook de kinderlijke en ontroerende blijdschap bij Aron Winter en Fred Grim na een bevrijdende zege, hoe uiterst moeizaam die ook werd behaald. Voorafgaand aan het project was het trouwens niet Ajax' bedoeling zich zó volledig bloot te geven. Ter ere van het hon derdjarig bestaan was dan wel toestemming gegeven om alles dat in de geledingen van de club plaatsvindt, te filmen, maar bij voorbeeld Jan Wouters wilde aanvankelijk niet verder gaan dan de kleedkamerdeur te ope nen na afloop van een oefen wedstrijd. Maar naarmate de tijd vorderde, groeide het ver trouwen. En daarmee de open heid. Ajax had mede "ja" tegen de documentaire gezegd, omdat men in de verste verte niet kon vermoeden dat 1999/2000 zo'n desastreus jaar zou worden. In één van de eerste scènes deelt Een half uur voor de première waren de camera's en spotlights al op de entree van de naast het Rembrandtplein gelegen City bioscoop gericht. Niet alleen omdat, naast de hele Ajax-fami lie - van jeugdtrainer tot admi nistratief medewerker - èn de Ajax-selectie, prominenten als Rinus Michels en Louis van Gaal aanwezig zouden zijn. Maar vooral omdat eerder in de media vertoonde fragmenten nogal wat stof hadden doen opwaaien. Bijvoorbeeld de beelden in Ghana, waar Ajax - onder lei ding van manager opleidingen buitenland Jan Pruijn - talenten zoekt én opleidt. De scène van de rij jongens in een stadion in Obuasi die door een plaatselijke arts, naar de vorm van hun borstbeen, streng worden beoordeeld (hij kijkt of ze ouder dan 15 jaar zijn), greep sommige mensen naar de keel. Het bekij ken van de gehele film levert echter een wat genuanceerder beeld op. En maakt ook iets dui delijk over de hindernissen die je moet overwinnen om, met een Hollandse systematische manier van denken en doen in de bagage, in Afrika te kunnen functioneren. Omdat bijvoor beeld de bij ons vanzelfspre kende geboorteregistratie ont breekt. Het schetst ook iets van de achtergronden, waartegen we de Ajax-afgevaardigden zien balanceren op een wankele touwbrug, opgehangen tussen twee totaal verschillende cultu ren en waartussen eigenlijk slechts de voetbalsport als ver binding functioneert. Wie gechockeerd is door de kli nische wijze, waarmee op direc tieniveau over contractbespre kingen wordt gesproken, heeft de verzakelijking van het voet bal in de laatste jaren gemist. Toch was dit voor journalisten een punt van kritiek. En wie protesteert tegen de manier waarop in verre oorden naar buitenlands talent wordt gezocht, gaat voorbij aan die bittere en wereldwijde concur rentiestrijd met andere topclubs

AJAX ARCHIEF

Ajax Life (vanaf 1994) | 2000 | | pagina 8