'Ik ben
consequent
geweest'
O
Dimensie
Discipline
Rollenspel
Zijn dan niet de specifieke kwaliteiten bepalend geweest voor
het systeem, dat zich bovendien aanpaste aan die verschillen?
Ronald de Boer werd als spits teruggehaald van Twente,
maar steeg als middenvelder naar grote hoogten. Kluivert ging
als centrale spits veel meer scoren en zocht ook vaker de
diepte. Blind, Rijkaard en Litmanen verleenden Ajax ook een
andere dimensie dan hun voorgangers Jonk en Bergkamp.
„Met specifieke kwaliteiten van spelers nuanceer je
iedere keer het systeem. Bergkamp heeft een andere
spits (Pettersson) nodig gehad, Kluivert weer een
andere middenvelder (Litmanen). Het concept, het
systeem is ongewijzigd gebleven, met drie aanvallers,
vier middenvelders en drie verdedigers of vier man
achter met een inschuivende man (Jonk, Blind,
Rijkaard)."
„Toen Morten Olsen kwam, hebben we natuurlijk uit
voerig over het Ajax-systeem gesproken. Hij vroeg wat
hij moest doen als de juiste spelers niet voorhanden
zouden zijn. Michael Laudrup bijvoorbeeld is natuurlijk
een geheel andere linkerspits dan Jesper Gronkjaer.
De speelwijze met drie spitsen bleef nog wel bestaan,
maar Laudrup gaf daar een heel andere draai aan."
Jij hebt bijna tien jaar bestuurlijke verantwoordelijkheid
gedragen voor de jeugdopleiding. Ajax heeft nadrukkelijk
gekozen voor een opleiding die volledig gebaseerd was
op het systeem Van Gaal. Cruijff was de grondlegger van
de gedachte om de jeugd op te leiden in de slipstream van
de grote mannen. Met de komst van Adriaanse als directeur
opleidingen is vrij minutieus het systeem bij de jeugd
ingevoerd. Een strenge opleiding, waar weinig rek voor
de spelertjes in zat; discipline stond hoog in het vaandel.
Is het nu nog een goeie beslissing geweest dat systeem zo
nadrukkelijk in de opleiding te kopiëren, terwijl Ajax de
kwaliteiten van de spelers zwaar liet meewegen in de
ontwikkeling? Ik vind dat de jeugd meer kansen moet hebben
zich te ontwikkelen.
„Al heel lang ben ik bij de jeugd betrokken, eerst als
elftalleider, later als jeugdsecretaris. Onze jeugd heeft
altijd met drie spitsen, drie middenvelders en vier ver
dedigers met een inschuivende laatste man gespeeld.
Cruijff heeft daar een aantal speciale accenten aan
toegevoegd, en sommige zaken geperfectioneerd. Met
tien elftallen zijn er natuurlijk verschillen in kwaliteit.
Het systeem helpt in ieder geval die jongens en geeft
hen een houvast als zij eenmaal in aanmerking gaan
komen voor een plek in de A-selectie. Zij weten dan
precies wat er op elke positie van ze verwacht wordt.
Cruijff heeft dat doorgezet. Daarna, met Adriaanse
aan het roer, zijn met de technische staf en jeugd-
leiding vaak discussies gevoerd om daar wat variaties
in aan te brengen. Vooral om de jeugd vanaf 16 jaar
tactisch wat verder te scholen, en ze ook aan andere
systemen te laten ruiken. Maar het Ajax-systeem is
nooit losgelaten. Ik vind niet dat wij star het systeem
erin geramd hebben. Wij hebben de ouderen met
meerdere speelwijzes in aanraking gebracht. Onze
jeugd heeft weinig tegenstand en is gewend om aan te
vallen. Meerdere malen hebben wij ons afgevraagd of
wij goede jeugdkeepers wel bij Ajax moesten houden.
Door de grote overmacht van de teams had de keeper
heel weinig te doen. Ze leerden wel om mee te voet
ballen en konden ook goed meekomen in een rondootje,
maar hun eerste taak is natuurlijk ballen stoppen.
Zij komen daar niet voldoende aan toe, en nog steeds
heb ik mijn twijfels. Is het niet beter om keepers enkele
jaren bij andere clubs te laten spelen, om zo hun erva
ring in de praktijk te vergroten? Ze leren veel meer
wanneer ze tégen Ajax spelen, dan mét Ajax."
Jij nuanceert de mening van velen, dat er star is opgeleid
voor een rollenspel dat grotendeels al vastligt. Ajax selecteert
de jeugd voornamelijk op aanvallende kwaliteiten. De beste
aanvaller uit een groep wordt ook spits, de een na beste
vind een plek op het middenveld en de twee na beste wordt
uiteindelijk tot verdediger omgevormd. Dan wordt de jeugd
toch wel in een hokje gedrongen?
„Er zijn voorbeelden genoeg, die aantonen dat daar
