ZIJN MEER DAN BIJGELOOF
d
aÉi-'ffl
M
Aj« LIFE
CV
t
mmm,
>g j 0
(dp K
5
ys* ij
m timm
HET NOODLOT
I l\ l\i Door Stijn van Noten en I
nmi 'vaste gewoonten oftewel rituelen van Van der Sar fotcs ron richel
Door Stijn van Noten en Jeroen Kleijne
der Sar foto's ron richel
igroffs?; J'
rituelen in de sport. „Voor de sporter stelt
iedere wedstrijd een crisissituatie voor",
tt onderzoekster Beate Wunnerlich in
r artikel over 'Magie en irrationaliteit
in de sport'. Als het verstand alleen niet
meer voldoende soelaas biedt in ongewo
ne of onbekende situaties, grijpt de mens
naar irrationele hulpmiddelen die stabili
teit moeten bieden.
Met een ritueel wordt iets wat bekend en
vertrouwd is, geïntroduceerd in een onbe
kende situatie. Dat 'bekende' kan van alles
zijn en is persoonsgebonden. Het kan een
vaste volgorde van aankleden zijn, steeds
dezelfde weg volgen bij het oplopen of het
dragen van een 'vaste' uitrusting. Jean-Ma-
rie Pfaff droeg telkens dat ene 'gelukbren
gende' paar handschoenen zolang hij met
zijn club Bayern München bleef winnen. En
van trainer Udo Lattek was bekend dat hij
W32Ë&&ÊÊÊF
■BK
iCTSÉasfl
'Bogey' raakt altijd
het gras aan voor
hij het speelveld
betreedt!
altijd dezelfde blauwe pullover droeg. Een
pullover die niet eens de machine in
mocht voor de nodige wasbeurt, omdat
dan de magische kracht verloren zou gaan.
Ook Björn Borg vertrouwde op de goede
invloed van steeds hetzelfde rood-witte
tennisjasje. Bij zijn vijf triomfen in het ten-
nismekka van Wimbledon, was zijn jasje ui
teraard van de partij.
Het aspect 'geluk' is bij het gebruik van ri
tuelen dus van groot belang. Rituelen wor
den aangepast als ze in de ogen van de ge
bruiker geen invloed meer of zelfs een ne
gatieve invloed hebben. Aan het ritueel
moet voor de gebruiker een 'succesgevoel'
verbonden zijn, waardoor hij kan omgaan
met de onzekerheid die eigen is aan de
sportier kan in een wedstrijd immers zo
veel gebeuren waarop de sporter in kwes
tie geen persoonlijke invloed heeft. „Het
bijgeloof krijgt zo ook een beschermende
functie toegedicht. Iedere sporter bezit
zijn eigen afweermechanismen waarin hij
gelooft. Daardoor behoudt hij een bepaal
de mate van zekerheid en voelt hij zich
emotioneel ontlast", aldus Beate Wunner
lich.
Behalve dat rituelen stabiliteit bieden en
geluk brengen, zijn ze tevens hulpmiddel
bij het omgaan met prestatiedruk. Door
het uitvoeren van rituelen nemen sport
mensen die druk weg of geven die door
aan de talisman die ze bij het ritueel ge
bruiken. Zo hopen ze te ontkomen aan het
noodlot, een ongewenste gast die een
voetballer ook in de 89ste minuut nog kan
overvallen.
Ook supporters proberen dat noodlot te
bezweren.
Met behulp van eigen rituelen hoopt de
supporter het spel van zijn team positief
te beïnvloeden, je hebt bijvoorbeeld sup
porters die hun schoenveters voor de
wedstrijd losknopen en die tijdens span
nende momenten met volle overtuiging
vastsnoeren om zo hun vastberadenheid
op de spelers te laten overgaan.Volgens
hun zeggen resulteert dit veters-strikken
regelmatig in een doelpunt voor de eigen
partij.Anderen dragen onder een stijlvol
kostuum altijd dezelfde Ajax-kousen. Eén
supporter trekt immer het legendarische
Cruijff-shirt met rugnummer 14 aan, in de
hoop dat de creativiteit van de geniale Aja-
cied op het spel overvloeit.
De vraag of de uitgevoerde rituelen het
wedstrijdverloop daadwerkelijk beïnvloe
den, is waarschijnlijk nooit te beantwoor
den. Zeker is in ieder geval dat ze voor
sporters en supporters een niet te ont
kennen nut hebben. Maar in het voetbal
blijven het toch steeds de spelers die de
doelpunten moeten maken, hoe sterk aan
wezig de rituelen ook zijn!
