Al AX SCHRIJFT GESCHIEDENIS IN DRIETAL BOEKEN
HET LEZEN VAN EEN WEDSTRIJD
AJAH.IFE
54
Louis van Gaal begon er bij zijn
aanstelling, ruim drie jaar geleden,
meteen over: Zijn spelers moesten
in staat zijn om de wedstrijd te le
zen. En toeval of niet, maar sinds
die uitspraak is er een enorme hoe
veelheid aan voetbalboeken ver
schenen. Na de hausse van dertig
tot twintig jaar geleden, is het voet-
balboek aan een revival bezig. En
uiteraard is Ajax een dankbaar on
derwerp voor de heren schrijvers.
Ajax-Life knipte het bedlampje aan
en las drie recente boeken waarin
Ajax (prominent of volledig) aan
wezig is, in één ruk uit. Gevolg: nóg
meer letters. Zie bijgaand verhaal.
Tekst: Marcel van Hoof
Evert Vermeer, één van de vele maar
waarschijnlijk wel de beste van de Ajax-
historica, pakte begin 1990 uit met het
standaardwerk 90 Jaren Ajax. Het boek
was en is een prachtig visitekaartje voor
(de indrukwekkende historie van) Ajax.
Bijna vijf jaar later pakt de in de Water
graafsmeer geboren 41-jarige Vermeer
opnieuw uit met twee achter elkaar ver
schenen prachtboeken.
Eind vorig jaar verscheen De Klassieker,
waarin de geschiedenis wordt beschreven
van dé wedstrijd in het Nederlands voet
bal: Ajax-Feyenoord of, zo u wilt, Feye-
noord-Ajax. Vermeer schreef dit boek sa
men met de 'vijand', Feyenoord-statisti-
cus Ruud van Vrijaldenhoven. Vermeer
zorgde voor de Ajax-gegevens, Van Vrijal
denhoven voor die van Feyenoord.
Het feit dat Vermeer en Van Vrijalden
hoven een enorme schat aan feiten heb
ben verzameld is zowel de sterkte als
zwakte van het boek. Uiteraard is het
prachtig om te weten hoeveel Ajax-Feye-
noords Arno Steffenhagen heeft gespeeld
(vier, één goal) of Marco van Basten
(tien, negen goals), maar in de wedstrijd
verslagen slaat soms de verveling toe.
Want van alle 126 tot nu toe gespeelde
duels is een uitgebreid verslag opgeno
men. En dat is leuk om per wedstrijd op
zich lezen, maar om duel na duel te lezen
dat 'Schneider te laat komt om een pass
van Mühren te onderscheppen' wordt
wat saai.
Maar dat is dan ook meteen het enige
(niet te vermijden) minpuntje van het
boek, dat bovendien nog te omzeilen valt
door het boek niet als leesboek maar als
naslagwerk te gebruiken. En daar is het
uitermate geschikt voor.
LAT
Het leukste om zoveel jaar na dato nog
te lezen zijn de anekdotes. Vermeer en
Van Vrijaldenhoven hebben er heel wat
verzameld, maar dat is ook niet gek: van
af de allereerste Ajax- Feijenoord (toen
nog met een 'ij' in plaats van 'y') is het
een beladen duel.
Die eerste krachtmeting vond plaats op 9
oktober 1921 aan de Rotterdamse Krom
me Zandweg. Ajax komt na veertig mi
nuten op 0-1 door een schot van Theo
Brokmann. Volgens de Feijenoorders viel
de bal echter via de onderkant van de lat
vóór de doellijn. Scheidsrechter Boas
keurt de treffer echter toe. Na de wed
strijd, die in 2-3 eindigt, stapt Feijenoord
naar de protestcommissie om tegen Ajax'
eerste goal te protesteren. Niet gehin
derd door televisiebeelden of foto's komt
die commissie Feijenoord tegemoet en
verandert ze de uitslag in 2-2
Problemen met supporters blijken er
ook al te zijn zolang er ge-Ajax-Feye-
noord wordt. Voor de wedstrijd in de
kampioenscompetitie van 1932 wijkt
Feijenoord uit naar het stadion van Spar
ta op Spangen omdat het eigen terrein
aan de Dordtschestraatweg te klein is.
Het Kasteel is dat echter ook. De mas
saal toegestroomde supporters gaan op
eikaars plaatsen staan, waardoor de poli
tie hardhandig moet ingrijpen. En zes jaar
later, als Feijenoord inmiddels in de Kuip
speelt, wordt Ajax-doelman Gerrit Kei
zer door Feijenoord-supporters met klei
bekogeld. De wedstrijd wordt onder
broken en een gedeelte van de tribune
wordt ontruimd door de politie.
Maar er zijn uiteraard ook dingen veran
derd. Tegenwoordig worden op de tribune
de meest verschrikkelijke dingen gezongen,
geschreeuwd en getolereerd; tijdens de
klassieker van 28 augustus I960 in Rotter
dam (eindstand: 9-5) roept het Feijenoord-
publiek, nadat Coen Moulijn de stand op
8-2 heeft gebracht, 'tien, tien'. De directie
van het stadion
roept vervolgens
het publiek per
microfoon op
om sportief te
blijven en het
'tien, tien'-gezang
achterwege te
laten. Hieraan
wordt voldaan...
En zo staat De Klassieker bol van de inci
denten, missers, prachtige momenten, we
reldgoals en wetenswaardigheidjes. De 8-2
van 1983 in Amsterdam, de vreemde 1-6
van I960 in hetzelfde Olympisch Stadion
(Ajax moest als landskampioen voor spek
en bonen meedoen aan een soort van na-
competitie voor een extra Europacup
plaats!) of de legendarische 5-1 kampioens
wedstrijd enkele weken eerder Ajax-
Feyenoord is een klassieker; het boek van
Vermeer en Van Vrijaldenhoven is dat ook.
KNIKKERS
De duels tussen Ajax en Feyenoord keren
uiteraard ook terug in Om 't Spel en de
Knikkers, 40 Jaar Betaald Voetbal In Ne
derland. Het boek is voornamelijk ge
schreven door Evert Vermeer en Matty
Verkamman (onder andere Trouw en Elf).
De opzet van dit boek is bijna hetzelfde
als die van de Klassieker: veel gegevens,
seizoensverslagen en achtergrondverhalen
over opmerkelijke en typerende zaken als
de voetbalvakbond, voetbalplaatjes, bui
tenspel en derby's. Ook wordt de vreem
de geschiedenis van Bobo Sal, een Joego
slavische voetballer die in 1957 een voor
contract bij Ajax tekende, uit de doeken
gedaan. Sal werd ook begeerd door de
BVC Amsterdam van voorzitter Dé
Stoop, die samen met de speler een ver
haal over vermeende kidnapping van Sal
door Ajax-bestuursleden de wereld inslin-
gerde. Gevolg: enkele Ajax-bestuursleden
(waaronder voorzitter Wim Volkers)
werden voorwaardelijk geschorst. Na
speurwerk van sportjournalist Kick Geu-
deker bleek echter dat Dé Stoop de leu
genaar en kwade genius was. Nu werden
Stoop en Sal geschorst en laatsgenoemde
zou nooit voor Ajax spelen.
SEIZOENSKAART
'Tot mijn psychiater het tegendeel be
weerde, heb ik altijd gedacht dat ik gek
was. Nog even los van de gewone gees
telijke makkes, die ieder mens wel heeft,
begreep ik volstrekt niet uit welke gees
tesgesteldheid mijn passie voor Ajax
voortsproot. En een passie is het. Mijn
zoon en ik hebben niet alleen seizoen
kaarten voor Ajax, maar ook volgen wij
de club naar menige uitwedstrijd.'
Zo begint Frits Huis zijn eerste verhaaltje
in het boek Ik magjohan zeggen, waarin de
ex-handballer een groot aantal van zijn
columns waarin Ajax centraal staat in chro
nologische volgorde bij elkaar heeft gezet
De columns verschijnen vanaf 1989 gere
geld in De Courant Nieuws van de Dag.
Huis heeft een aantal stokpaardjes die hij
berijdt in zijn prettig leesbare verhalen.
Op de harde kern van het Ajax-legioen
heeft hij het niet zo begrepen. 'Ik vind dat
u de F-side moet opheffen', schrijft hij in
januari 1991 in de column Open brief aan
Ajax. 'De dialoog met de F-side zal nooit
wat worden, want het is een gesprek met
de vleesgeworden labiliteit. Geef ze een
kroeg en een status en ze laten zich met
een natte vinger lijmen. Tot er iemand
een staaf gooit op een moment dat de Eu
ropese uitschakeling nabij is. Dan zijn ze
al hun beloften subiet vergeten en hijsen
ze hun makker op de schouders.'
Subtiel is Huis vaak niet; zo moeten wel
zijnswerkers het ook geregeld ontgel
den, maar Huis schrijft dan ook voor een
dochter van de krant van 'wakker
Nederland', De Telegraaf.
Toch weet Huis zijn fatsoenlijke burger
mans-redenaties goed te beargumente
ren. Hij springt op de bres voor de min
der luidruchtige Ajax-fans als 'invaliden
en uitkeringstrekkers', die inderdaad
vaak het onderspit delven in het (verbale
en fysieke) geweld van de harde kern.
Niet diegene die het hardste schreeuwt
heeft gelijk. Ook ergert Huis zich groen
en geel aan het 'joden-joden' geschreeuw
van Ajax- en andere fans.
Maar gelukkig overheerst de prettige
Ajax-gekte zijn verhalen. Huis is echt hele
maal leip van Ajax. In mooie columns
komt hij op voor de verguisde Ajacieden
Bryan Roy en Stanley Menzo ('Heer van
de Meer'). Over het laten vallen van voor
malig publiekslieveling Roy door Van Gaal
en fans schrijft Huis terecht: 'Wie het ver
trouwen opzegt in een jongen als Bryan
Roy zegt indirekt ook een beetje het ver
trouwen in zichzelf op. Dat zegt mijn ver
stand. En mijn intuïtie trouwens ook.'
Ik mag Johan zeggen kan soms iets meer
verstand gebruiken, maar het blijft een
boek waarin veel Ajax-fans zich kunnen
herkennen.
Evert Vermeer Ruud van Vrijaldenhoven:
De Klassieker. Uitgeverij De Windroos,
ISBN 90-74804-04-7.
Evert Vermeer Matty Verkamman: Om 't
Spel en de Knikkers, 40 Jaar Betaald Voet
bal in Nederland. KNVB Zeist De Wind
roos Amsterdam, ISBN 90-74804-03-9.
Frits Huis: Ik mag Johan zeggen, notities van
een Ajax-seizoenkaarthouder. Alfa, ISBN
90-801154-4-4.
